Ottjen Alldag E-Book

• Herausgeber: Kellner, Klaus
• Kategorie: Gesellschafts- und Liebesromane
• Sprache: Deutsch
• Veröffentlichungsjahr: 2012

Seitenzahl: 806

Beschreibung

Ottjen – das ist die plattdeutsche Verniedlichung von 'Otto', ein echtes Bremer Original. Der vitale Bengel hält seine Familie ganz schön auf Trab, holt sich die Kringel mit einer Feuerzange vom Weihnachtsbaum und klaut dem Fräulein Emilie den Zapfhahn aus der Regentonne, wodurch sich das sich das ganze Wasser über den Hof verteilt. Daneben erzählt seine Großmutter spannende Geschichten aus der Vergangenheit und begleitet seine Kindheit so bis ins Konfirmandenalter. Nachvollziehbar an Bremer Originalschauplätzen des ausgehenden 19. Jahrhunderts.

Leseprobe

Georg Droste

Ottjen Alldag

Ottjen Alldag un sien Kaperstreiche

Een plattdütsch Kinnerleben an’r Waterkante

Ottjen Alldag erobert seine Welt

Kindheit am Wasser

Auf Nieder- und Hochdeutsch

Übersetzt von Rita Schloendorff

Dieses Buch ist bei der Deutschen Nationalbibliothek registriert.

Die bibliografischen Daten können online angesehen werden:

http://dnb.d-nb.de

Diese Ausgabe wurde gefördert vom Beauftragten der Bundesregierung für Kultur und Medien aufgrund eines Beschlusses des Deutschen Bundestages.

Die Herausgabe dieses Werkes wurde wesentlich begleitet durch das Institut für Niederdeutsche Sprache, Bremen.

Dafür danken die Autorin und der Verlag, weil dieses Werk dazu beitragen wird, die Kenntnis und Zuneigung zur plattdeutschen Sprache zu fördern.

Impressum

© 2012 KellnerVerlag, Bremen│Boston

St.-Pauli-Deich 3│28199 Bremen│Tel. 0421 • 77 8 66│Fax 0421 • 70 40 58

[email protected]│www.kellnerverlag.de

Lektorat: Reinhard Goltz (Institut für Niederdeutsche Sprache)Umschlag: Designbüro Möhlenkamp, Bremen

Satz & Korrektorat: Rike Füller & Manuel Dotzauer

ISBN 978-3-939928-81-2

INS-Bremen – Institut für Niederdeutsche Sprache

Schnoor 41–43│28195 Bremen

Tel. 0421 • 32 45 35│Fax 0421 • 3 37 98 58

[email protected]│www.ins-bremen.de

Vorwort

Ottjen Alldag – das ist die reine Lebensfreude. Aufbereitet als Kindheits- und Entwicklungsroman, Zeit- und Sittengemälde aus den Jahren um 1870: von der Geburt bis zur Konfirmation. Die Grundfrage ist bis heute aktuell: Wie schafft es ein junger Mensch, seinen Kurs zu finden?

Mittelpunkt in Ottjen Alldags Leben ist die Familie: Einfache, gradlinige und selbstbewusste Menschen, die Halt und Orientierung geben. Schon bald geraten Nachbarn in den Blick, außerdem der Pastor, später kommen Lehrer und Mitschüler hinzu. So gruppiert sich um den Hauptakteur ein Abbild der Gesellschaft, arm und reich, laut und leise, ängstlich und verwegen, platt- und hochdeutsch. Die Figuren zeichnet der Autor Georg Droste mit großem Verständnis für ihr persönliches Schicksal und ihre individuellen Besonderheiten. Allein und mit anderen erlebt Ottjen seine großen und kleinen Abenteuer, die meist humorvoll und heiter erzählt werden. Weil aber Droste seine Figuren ernst nimmt, blendet er auch Leid und Elend nicht aus, und so gehört zur Erfahrungswelt des Jungen selbstverständlich auch der Tod.

Georg Droste wurde am 16. Dezember 1866 in Bremen geboren. Mit 20 verlor er sein Augenlicht, später verdiente er sich seinen Lebensunterhalt als Korbmacher. 1908 erschien sein erstes Buch, auf Hochdeutsch. Bald entdeckte er das plattdeutsche Erzählen für sich, 1913 druckten die Bremer Nachrichten Ottjen Alldags Kaperstreiche als Fortsetzungsroman. Im gleichen Jahr kam das Buch heraus. 1915 folgte »Ottjen Alldag un sien Lehrtied« und ein weiteres Jahr später »Ottjen Alldag un sien Moorhex«. Aus einer anfänglich losen Episodenfolge hatte Georg Droste eine Romantrilogie entwickelt, in welcher der Autor seiner Heimatstadt Bremen und ihren Menschen ein Denkmal setzte. Droste starb am 17. August 1935 in Bremen. Zwei Jahre später gab der Schünemann-Verlag die erste »Ottjen-Alldag«-Gesamtausgabe heraus, bis 1982 folgten mehrere Einzel- und Gesamtausgaben.

2012 erscheint nun die erste zweisprachige Ausgabe. Sie ermöglicht es Menschen, die nicht des Plattdeutschen mächtig sind, diesen Bremer Romanklassiker zu lesen. Die Übersetzerin Rita Schloendorff hat es darauf angelegt, die typische Sprachfärbung auch in der hochdeutschen Form durchscheinen zu lassen. Der Blick auf das plattdeutsche Original lohnt sich allemal.

Reinhard Goltz, Institut für Niederdeutsche Sprache

I.

Ottjen Alldag, dat Sonndagskind, is ankamen / He hett ’n blauen Strich öber de Näse, un de Smidtsche seggt, dat ward ’n Ungluckskind / Wat Arend Pußmeier, Frollein Engelkens, un wat de Boomgeist von den Jung seggt

Dat weer da nu von kamen! – De lüttje Mike Alldags, wat de Jungste von de fief Alldagsdeerns weer, harr doch ’n bannigen Schreck krägen, as se eenes Sonndagsmorgens up eenmal de Stimme von ähre Großmudder vor ährn Bedde hörde, un de Wöre: »Mike! Stah gau up! Du hest ’n lüttjen Broder krägen!« – »Och Oma!«, sä Mike denn mit’n weenerlige Stimme, »krieg ick denn nu ok Släge? – Ick will’t jo ok nich wedder dohn!« – Großmudder weer aber an to lachen fungen, harr ähr de Backen strakelt un harr ähr tröst’t: »Wes man still, mien Deern! Glieks krißt du de lüttje söte Poppen ok to sehn!« – Mike harr aber doch noch so’n paarmal deep upsüfzt, un harr dat gar nich begriepen konnt, wo dat blot angahn konn! Dat weer ähr ok so swar up dat lüttje Harte fullen, as se daran dachte, datt se so faken up’n Diek stahn harr, un harr denn sungen, wenn dar mal’n Äbär hoch baben dör de Luft flog:

Äbär! Lange Bär!

Bring mi ’n lüttjen Broder her!

Ick will em ok good weegen,

Und will em nich bedreegen.

Doch bringst du us Sustern:

Denn will wi die bustern! –

Großmudder harr ähr denn öber de unnerste Husdör toknuttfust’t un harr drauht, »Deern, Deern! Wullt du woll dien Babbel holen! Hefft wie an jo fief Panduren nich just genog?«

Tschä, nu weern d’r nix mehr an to maken! Dat harr Vadder ok jo meent, un harr mit’n halfvergrelldet Gesicht seggt: »Smiet em man bie’n Bulten!« – In’n Stillen harr he sick aber doch freit, datt’n Jung weer, aber numms freide sick mehr, as Mike Alldags, as se an de Weegen stund un dar ganz neeschierig rinkeek. Dat weer doch ’n annern Snack as wie ähr ol’ Gesche Docken, mit den eenen Arm un den hollten Kopp, ahne Ogen un ahne Näse! Nä, dit hier weer ’n richtige »gebennige Poppedeidei«, mit gralle klare Ogen un mit ganz lüttje fiene witte Musehaar up’n Kopp. Aber wat weer dat? Mit’r lunken Hand makte de Slungel ähr ’n lange Näse un mit’r rechten ’n Knuttfust to. »Dar meent he di nich mit!«, sä aber Großmudder ganz sachte: »Kiek: he zuckelt up’n Dum, un sparrt darbie de lüttjen Fingers von’n anner! Kiek mal henn, wo söte!«– sä se denn fudder – »sogar ganz lüttje fiene Nägels hett he all an de Fingers!« – Un de goode Großmudder wischde sick mit den Schortentimpen de Ogen un süfzde: »Och ja! So faken as’n dat nu ok all beläft hett: It is un blift doch ummer dat ewige grote Gottswunner, so’n lüttjet Worm!« –

Ja, so wat Ähnliges meenden ok de gooden Nahberschen, de dar mit Alldags in eene Reege achtern Diek wahnden, oder dar achterto in den lüttjen veerkanten Hoff, de een anslägschen spitschen Kopp fröhern Tieden mal den vornehmen Namen »Edelhoff« geben harr. – All de achterndiekschen Tanten keemen nu anslarrn un tuffeln, un dat leep bie Alldags as up’r Ziese. Fro Pußmeiers un Fro Leimanns, de Grotensche, de Meiersche un de Smidtsche: All’ wollen se dat grote Weltwunner, dat Sonndagskind, sehn! Kinner keemen jo alle Dage up’r Welt, aber ditt weer denn doch to afsonnerlich! Bie A l l d a g s weer up’n S o n n d a g wat Lüttjes kamen. Bie A l l d a g s ! Up’n S o n n d a g ! Un dat noch sogar ’n Jung, wo d’r all fief Deerns weern! »Na!«, bluchterde de Pußmeiersche, »wenn dat keen Gluckskind ward, denn weet ick’t nich! Sonndagskinner hefft ummer Gluck!« – »Dat möt’t wie erst noch mal aflurn«, meende aber Vadder Alldag, »wäten Se woll, Fro Pußmeiers, de olen Propheten sund dod, un de nee’n de gellt nich mehr!« – »Tschä!«, mellde sick nu aber de Smidtsche, de so’n bäten wat öberglöfsch weer,»de Jung, dat is jo ’n duchtiget Stuck! He lett jo ok ganz kiebig und kregel, un kickt ganz grall ut de Ogen. Aber ick tro dat nich so recht! Dat Kind Gotts hett hier just verdwaß öber de lüttje Näse so’n fienen blauen Striepen, dat hett nix Goodes to bedüen!« – »Das ist die Zornesader, Frau Schmidt!«, sä nu ’n bedächtige un so’n bäten spitzige Stimme achter ähr, »das Kind wird noch mal so’n rechter Brausekopf und muss sehr vorsichtig und mit aller Strenge erzogen werden!« – So!, dar harr de lüttje Fent nu sien Fett! Dar konn he sick Kartuffeln in bra’en! Un de, de dat seggt harr, de moß dat jo wäten, wenn’t öberhaupt wen wuss. Dat weer Frollein Emilie Engelken, de weer jo de langen Jahren Scholfrollein wesen, un verstund sick up Kinner, just as de Schoster up sien Ledder. Se wahnde tosamen mit ähr Swester in’r Krüzstraaten, un de grote lange Achtergaren von jem ähr Hus, de schot an Alldags ährn lüttjen Hoff ran. Tine, wat Mike ähr ollste Swester weer, harr Frollein Emilie dat in ähr Freide dör dat Gestick toropen, un nu heelt dat ole Frollein dat for ähre Plicht, as Nahbersche ok mal um Oort un nah’n Rechten to kieken.

Fro Smidts, un ok de annern Frooens wurden so’n bäten benaut to Sinn un sän so rekt nix mehr. Gegen sone Klokheit konnen se nich an, un wenn se ok all ähre Erfahrung tosamensmäten harrn. Se druckden sick darum so ganz sutjen een bie een ut’n Huse rut, un as Fro Pußmeiers wedder in ähre veer Pöhle weer, dar vertellde se ähren Mann, de just von’n Fischen kamen weer: »Denk mal an, Arend! Bie Alldags is hüte, up’n Sonndag, ’n lüttjen feinen Jung ankamen!«

»So? Hüte? ’n Jung?«, sä Arend un hohjahnde, denn he sleep all half, »na, dat’s man good!« »Tschä!«, meende nu Fro Pußmeier ganz vergrellt, »un dar seggst du fudder nix to? Dar wunnerst du di nich mal öber? Bie A l l d a g s ! Up’n S o n n da g ! Aber ick segg jo man: Du ole Jan Dickfell kummst öberhaupt nie ut’n Fassong! Wenn’n dat noch een eenzig Mal beläben däh, datt du di mal öber wat wunnern dähst! Ick gloof, du kannst di überhaupt nich wunnern!« »Tschä!«, lachte Pußmeier, »wat is dar denn ok bie to wunnern! Dat kann jo sogar vorkamen, datt’n swarte Koh witte Mälk geben deiht, un datt’n Nachtwächter bie hellechten Dage starft!«

An dissen Sonndagabend, as achtern Diek un ok in’n Alldagschen Huse allens still weer, dar treet Großmudder ganz sachte in de lüttje Kamern, wo ähr Swiegerdochter sleep, und frog: »Antjen, sloppst du all?« – »Nä, dat nich, Mudder, wat scholl ick denn?« »Och«, anterde Großmudder, »kumm giff mi mal dien Hand her! Kiek mal hier! Hier is’n dicken blanken preischen Dahler! Den hett use lüttje Mann sick all verdeent!« – »Wat?«, frog Fro Alldags neeschierig, »’n preischen Dahler? Use Lüttje verdeent? Wat schall dat heeten?« – »Na, ick will di’t seggen«, tusterde ähr Swiegermudder, »lat di vertellen, Antjen: As de annern Frooenslüe weg weern, weeß woll, dar treet Frollein Engelkens an de Weegen und keek dar ’n ganze Tied rin un sä gar nix. Up’t Letzde dreihde se sick um, un hett mi dar so’n rejelle Predigt holen. Du weeß jo, se kann snacken as so’n Pastor, aber ick segg jo man: De Engelkens sund wecke von de Art, de Gotts Woord nicht blot up’r Tungen hefft, nä, se doht d’r ok nah, un denn lat ick mi dat gellen. ›Ich wünsche dem süßen kleinen Engel Gottes reichen Segen, und daß er noch mal ein recht braver, tüchtiger Mensch werde!‹ sä se up’t Letzde, och, weeß woll: Se hett noch ’n ganzen Barg seggt, ick kann dat denn man blot nich so bolen un so weddergeben. Na, ick woll nu man seggen: As se weg weer, dar keek ick so in de Weegen, un wat meents woll? Dar leeg dar disse Dahler up’r Wagendeken!« – »Dat sund ’n paar goode Damen, de Frollein Engelkens!«, anterde de junge Fro Alldags, un man konn ornklich marken, wo ähr dat von Harten keem. »Aber«, lachte se denn so for sick hen, »wunnern deiht mi dat in dissen Fall doch mit den Dahler! Ick harr ehrder dacht, datt se’t woll mit d’r Angst krägen harrn, datt nu so dune achter ähren Garen ’n Jung ankamen weer. Se harrn jo ok all in’n Vorut bange sin konnt, datt de Bengel jem, wenn he mal danniger worrn is, öbern Tun klattert, un jem bie ähr Blomen oder gar bie den Hängelbärnboom geiht. Du weeß jo, wo behott un bibeerig datt se sick ok anstellen könt, wenn sick dat um ähren Garen dreiht! Na, man to! So wied heft se in dissen Fall woll nich Vorut dacht. De Hauptsake bie den Dahler is jo, datt se mit dat Goode, wat se doht, nich rumbluchtert un makt dar’n groten Hopphei un Puhä von, datt’n dar eerst ’n rooen Kopp bie kriegt, un sick schamen mutt, datt’n as Nehmer armer is, as de Geber. – Aber Mudder: Nu hal mi doch noch eenmal den Lüttjen her! Ick moch’n so geern noch mal sehn!« – Un Großmudder halde dat lüttje Bundel ut de Kamern un lä ähr Swiegerdochter den warmen Kluten an dat Harte, un de glucklige Mudder konn sick gar nich satt sehn an dat söte Gesicht. Se keek den Jung so recht, recht deep in die blanken Ogen, de he so grot und wied apen harr, as wenn he fragen woll: »Wo bin ick hier denn?« O Muddergluck! Du reine un echte Freide! Mudderhart! Du Leefsborn, klar un blank, ahne Anfang, ahne Enne! Du bist de Afglanz von de grote, ewige Gottesgrundmacht! Du bist se sulwst! Dien Glanz is lieke rein un schön, of bie arm oder riek, of in Königslotter oder armselige Katens und in elennige Hutten! Muddersprake! Hartenssprake! Dien Wöre sund ummer rein, wahr un echt, öberall up’r ganzen wieden Welt. –

Still leeg de Nacht nu öber den Diek, de sick as so’n langen swarten Aal an’r Weser hennslängelde. – Stillen Fräen leeg nu ok öber dat Alldagsche Hus achtern Diek, un stille weer dat ok achter de dichten grönen Finsterladens. Aber de dicke ole Pappelboom, de just vor’n Huse up den Diekkopp stund, de reckde siene mächtigen knubberigen Arms ut un breede se wied öber dat Hus weg. De sommerlige Nachtwind streek köhlig von’r Werser her öber den Diek. He schaukelde sachte de gröne Krone von den Boom hen und her un de langen Arms mit de grönen Hänne un Fingers wegden sick sachte un fierlich öber dat lüttje Hus up un dal. Geef de ole Boomgeist woll dat Sonndagskind sienen Segen? O, de wuß allens, wat hier in’n Huse passeerde! He harr jo all beläft, datt de ole Großmudder as ganz lüttje Deern unner sien Blädergrön spält harr. He harr alle Leiden un Freiden, de dit Hus drapen harrn, von baben mit ankäken, un kennde siene Lüde achtern Diek. He kennde dissen karnfasten ehrbaren Slag Minschen, un so weer em ok um den lüttjen nee’n Gast dar unnen nich bange. Ok he scholl unner sien Bläderwark upwassen un spälen. He woll em sachte leeflige Leeder un Geschichten toruscheln, wenn he artig weer, wenn he up sien Ruscheln lustern woll, un siene Sprake verstund. Aber he woll donnern und brusen un em mahnen un mit em schellen, wenn he undägtsch wurd un up slechten, unrechten Wegen gahn woll! Ja, dat gift Boomgeister, un wat se verspräkt, dat holt se ok Woord! – In disse eerste Nacht weer dat aber een ganz afsonnerlich Ruscheln un Flustern in dat Bläderwark von den Pappelboom un dat wurd to’r Sprake, to’n Leed, düdliger, ummer düdliger. Un de Boomgeist sleek sick as Dromgeist dör Ritzen und Fugen in dat lüttje Hus un an dat Lager von de Großmudder un sung hier de goode ole Fro in dat Ohr. Un de folde de Hänne in’n Slap, bewegde ähre Lippen und sprok sachte nah, wat die Boomgeist sung:

Du Sonndagskind, slap week un sacht!

Ick hol hier an dien Weegen Wacht!

Stah fast as ick, in Wär un Wind!

Blief rein un good – een Sonndagskind!

II.

Wenn he doch man blot eerst dofft weer! / De Wutkopp schreet sick noch dat Lief ut! / Großmudder will streiken / De Smidtsche hett doch recht, von wegen den blauen Strich! / Wat Mike doch goodhartig is! / Mudderharte! / Wat de Pastor un use Ottjen bie d’r Döpe beide for’n duchtige Utgabe heft / Dat Ungluck kummt doch noch!

Tschä, wo schall de Jung nu heeten? – Dat weer de Frage, wo sick de Alldagschen Husbewahners nu all bold dree Dage lang mit eenannern anpurrt harrn. Großmudder mahnde den Middewäken morgen: »Früderk, dat ward de höchste Tied, dat du nah’r ›Mäeree‹ geihst, un mellst den Jung an!« (Großmudder nennde von’r französchen Tied her dat Standesamt noch ummer »Mäeree«.) Aber wo scholl he heeten? Fidi? Heini? Hermann? Jann? Nä, dat weern all’ Namens, de harr Jann un alle mann, un’n Sonndagskind, so meende Mudder Alldags, dat moß ok so’n bäten apartigen Namen hebben. »Mudder, wat meenste von ›Otto‹?«, sä Fro Alldags up’t Letzde, »den Namen mag ik geern lien, un den gift dat ok nich väl.« – »Tschä«, lachte Großmudder, »ick heff’r nix up entgegen. Denn heet he von achtern un von vorne öber-een. ›Vorne rund und hinten rund, in’r Mitte wie ein Fund!‹ sä bie us in’r Abendschole Frollein Unverzagts mal, un dat kann’ck gar nich vergäten!« – Früderk Alldag harr up dissen Namen ok nix intowennen. He weer öberhaupt man still und mit allens tofräen, wat sien Frooenslüe tosamen afkaterten. He arbeide as Steendrucker in’n Geschäft in’r Stadt un mellde denn nu, so in’n Vorbigahn, sienen Jung up den Namen »Otto« an. De Deerns wollen nu ok all glieks anfangen, den Jung bie’n Namen to nennen, wenn se dar biestunnen und keeken to, wenn Großmudder em inbundelde. Dar woll Großmudder aber nix von wäten! »Nä, nä«, sä se, »dat schall nich good sien! Ick bin jo nich öberglöfsch, aber, dar hool ick ok nix von, datt man’n Kind eher bie’n Namen nennt, eher datt dat dofft is. Sone Kinner, de schöt väl lichter starben, un wi wollen usen lüttjen Bollker doch geern bolen!«

Ja, dar harr Großmudder ’n wahret Woord seggt! ’n ganzen gefährlichen Schreehals un Bollker weer de Slungel! Un wat makde de Bengel ähr all nah’n paar Wäken dat Leben sur!

»Antjen, kumm doch mol gau her!«, reep se faken ganz vertwiebelt, »Antjen, hool’ em mal mit fast! Ick kann den Bengel nich bändigen! He fallt mi noch von’n Schoot, so as de to Kehr geiht, wenn ick em dat Wickelband ummaken will! Kiek mal henn, wat’n W u t k o p p, wat’n A d d e r ! O, o! Ick bin bange, de schreet sick noch mal dat Lief ut! Kiek mal, he ward all ganz wittschen um’r Näse!«

So lange, as de lüttje Mann ut sien Bunnel rut un nakt weer, weer ganz good mit em umtogahn. He leeg denn as so’n Ützepogge in’r Badebaljen oder up Großmudder ährn Schoot un sä nix. Blot, wenn he wedder in de Plunnen scholl, denn schreede he as so’n Heide. – Eenmal, as Großmudder em just wedder so recht fein sauber un dröge up Schick harr, un wedder to Quadder in de Weegen leggen woll, dar – in’n letzten Ogenblick – gleet ähr de Bengel von’n Schoot un seilde öberkopps wedder in de Badebaljen rin. Dat geef nu’n Upstand un’n Mullör in’n Huse! Großmudder weer bannig fracksch un ver-swor sick hoch un hillig, den olen Ützkopp öberhaupt nich wedder antofaten. Se weer dar all to old to, un se woll keenen Moord up’n Gewäten hebben! – »Herrjees, Mudder!«, lachte aber de junge Fro, »reg’ di doch nich so up! Dat harr mi ok passeern konnt. Dat hett jo noch allens good gahn! Kumm, wi hangt den ganzen natten Keerel so as he is, mit Kniepers up’r Liene, denn kann em de Wind wedder dröge weihen!« – »Ja«, gnurrde Großmudder, »mak du dar man noch dien Glöppe öber! Ick heff’n schönen Schreck krägen! Dat sitt mi noch acht Dage in de Knaken, dat mark ick all! Dat geiht ok mit den Bengel keenen gooden Gang nich, un datt lett ganz so, as wenn dat doch mal’n Ungluckskind ward. Ick woll blot, datt dat Kind Gotts eerst dofft weer!«

Tschä, mit dat Döpen weer dat nu aber so’n verdreihde Sake! Antjen, de in’n Dom bie Pastor Merkel dofft un kumfermeert weer, stund natürlich stief up ähr Stuck, datt de den Jung ok döpen scholl. He harr de ganzen fief Deerns dofft un dar weer garkeen Fragen bie, dat he den Jung ok döpen däh. Wenn de Pastor krank weer, un de Podegrau har, denn mossen se so lange töben, bit dat he wedder bäter weer. Se weer nich öberglöfsch, un wat darum passeern scholl, dat passeerde ok so, of mit, of ohne Döpe. – Großmudder sä up’t Letzde nix mehr, se schuttkoppde blot, un meende: mit den Jung gung dat keenen gooden Gang! Se gloofde jetzt ok daran, wat de Smidtsche seggt harr, dat wurd ’n Ungluckskind, von wegen den blauen Strich öber de Näse.

Dat scholl sick ok bold utwiesen, datt de Smidtsche recht harr! – Just an den Dag, as dat Sonndagskind seß Wäken old weer, treet Antjen tofällig in de Kamern rin, wo de Junge sleep. Von’r Weegen her hörde se so’n afsonnerligen Lud, just as so’n Snucken un Hickoppen. Neescherig, un so’n bäten besorgt keek se nah den Lüttjen, un kreeg ’n ganz bannigen Schreck öber dat, wat se dar seeg. Dat Kind wingerde mit de lüttjen Füste vor’t Gesicht rum un weer gleinig rot. Darbi leet dat, as wenn dat Worm sick an wat worgde, wat em in’n Halse seet. – Fro Alldags weer ’n resolute Fro un ’n erfahrene Mudder. Kort entslaten packde se den Jung bie beide Hänne un reet em de Arms öber’n Kopp, wat’n jo ummer dohn schall, wenn Kinner wat in’n Halse krägen heft. De Junge fung nu an to hosten, kreeg aber noch keen Luft. Fro Alldags makde em nu den Mund apen, langde dar mit de Fingers ’rin un kreeg dar to ähren Schreck, aber ok to ähre grote Freide – ’n Rinnen Utziebrod (Graubrot, ausgesiebtes Brot) rut! – Mike seet wieldeß ganz unschullig vor d’r Dör up’n Sull un vertehrde den Rest von ähr Fröhstucksbodderbrod. – Na so’n paar Krüz- un Querfragen keem dat denn ok an’n Dag, dat se den lüttjen Broder blot mal so’n bäten von ähr Bodderbrod afgeben wollt harr. De weer ok woll hungerig, denn de kreeg jo nie wat to äten, blot ummer wat zu drinken. – Dat hulp aber allens nix, Mike kreeg for ähre Goodhartigkeit eerstmal ’ne duchtige Salbe, un darto dat strenge Verbodd, nie wedder an de Weegen ’rantogahn.

As aber ’n Stunne naher Fro Alldags mit den Lüttjen alleen weer, um em sien Recht to geben, as dat Wesen ähr so warm un grall an’n Harten leeg, dar kullerten ähr aber doch so’n paar blanke, heete Tranen de Backen dal un fullen langsam dat Kind up den Kopp, in dat fiene witte Haar. Dat weeren Freiden- und Dankestranen, de vergoot de Mudder, as se daran dachte, datt dit Stuck von ähren Leben, wat se väl, väl leeber harr as sick sulbens, datt dit lüttje Wesen nu kold un dod darher liggen konn, wenn se nich noch to’r rechten Tied kamen weer, um dat to retten. Un de Lüttje reet wedder siene groten blauen Ogen wied apen un keek ähr grot an, as wenn he seggen woll: Meenst du mi? – Dar druckde em de Mudder fast an’t Harte, kußte em den lüttjen Mund un de klaren blauen Ogen un dachte darbie: O, konn man so’n Kind doch so dör’t ganze, lange Leben hendör drägen! Alle Gefahr, allens wat em schaden deiht, ummer sulbens von em afwennen, un em darto rantrecken, dat Goode to dohn, dat Slechte to laten! – Mudderharte! –

Wieldeß seet Großmudder mit Mike in’r Stuben, wischde ähr de letzten Tranen af, un leet sick to’n säbenteinsten Mal dat Verspräken geben, dat se dat ok ganz, ganz gewiß nich wedder dohn woll! Mit so lüttje zarte Kinner – meende Großmudder – dar konnen blot grote vernunftige Lüde umgahn. De wussen darmit Bescheed, un wussen, wat for so’n Kind good weer!

Endlich keem nu ok de fierlige Dag, datt de lüttje Alldag dofft weern scholl! Pastor Merkel harr Bescheed schickt, datt he Antjen to Gefallen den annern Sonndag keem, Alldags mochen em doch ’n Wagen schicken, un dat nich for ungood nehmen, wenn he mit eenen Husschoh keem, wiel dat he ’n dicken Foot harr. Dat weer nu ’n Upstand in Alldags Huse, een Schruppen un Schüern un Reinmaken, just as wenn dat de Sunnabend vor Pingsten weer! Up’t Letzde keem noch dat Sandstreien in’r Vorderstuben, un dat leet Großmudder sick nich nehmen, wiel datt se nah ähre Meenung dar den besten Slag von weg harr. Nah dat Sandstreien droff keen Minsch wedder in’r Stuben ’rinpetten, denn de Pastor scholl de Eerste sien. – Dat geef nu’n Upsehen achtern Diek, as de Kutschwagen vor Alldags Huse heelt, un de ol’ Pastor Merkel sick dar rut quälde. He weer von buten noch so recht von’r olen Kante; aber siene Predigten tügten ummer von grote Klokheit un Minschenkenntnis.

De fief Alldags Deerns stunnen nu al’ in Reege un Glied an’r Wand in’r Stuben, un harrn de Hänne vor de witten Schortens folt. Mike harr’n ganz dick verbrulldet Gesicht. Se harr eerst gar nich mit ’rin wollt, wiel datt Großmudder ähr tarrt harr und harr ähr drauht, se woll’t den Unkel Pastor nahseggen, datt se den lüttjen Broder ’n Utziebrodrinnen in’n Hals prummelt harr. – De Pastor harr vor all’ sien fröhern Döplinge ’n fründlig’ Woord, un nu wurd denn de Hauptperson von’t Ganze, dat Sonndagskind, ’rinbrocht! Hitt! Wat weer de Bengel fien, in sien feinet langet wittet Döpkleed un de lüttje fiene bestickde Döpmutzen, wat dat Alldagsche Familienstuck weer. Aber, just as wenn he’t den gooden Pastor to’n Tort däh, so reet de Keerel dat Schott apen, und bollkde von Anfang bit to Enne gegen de Predigt an, so datt de geistlige Herr sien eegen Woord nich hören konn, välweniger de, de dar umtostunnen. Dat Dullste weer noch, dat de ole Ützkopp den Pastor an den Ärmel von sienen Talar packde, just in den Ogenblick, as he den Segen un de Waterdruppens hebben scholl.

»O je, o je!«, sä Mudder Alldags naher, as de Pastor weg weer, »nä, nä, wat heff ick mi argert, ick harr em woll wecke baxen konnt! Den vermuxten, unleddigen Bengel von Jung! Wat heff ick mi scheniert vor den Pastor, von wegen de gräsige Bollkeree!« De Nahberschen, de bie Alldags up’r Delen stahn un tohört harrn, meenden, as se nah Huse flarrden, dat weer jammerschade wesen, datt man bie dat Geschricht nix verstahn konnt harr, aber fein weer dat doch wesen, un de Pastor harr sien Saken good makt. De Smidtsche sä noch, se harr man blot ummer nah den Pastor sienen dicken Foot mit den Husschoh käken, un dat weer doch aller Ehren weert, datt de Pastor in sonen Tostanne sick de Meite makt harr. Blot mit den Bengel sien gräsiget Schree’n, dat weer jo rein to’n Weglopen wesen, un ähr weeren reell de Haar darbie to Barge kamen! Tschä, se sä öberhaupt nich good for dat Kind! Nah allen, wat’n dar bit so wied for Maleschen mit beläft harr, gung dat keenen gooden Gang darmit! Vornehmlich de blaue Strich! Na: »Unberufen – unbeschrien – dreimal untern Tisch geklopft! Wi will’t Beste hapen!« – »Tschä, dat seggen Se man noch mal, Fro Smidts!«, sä de Pußmeiersche, »um Alldags scholl mi’t duern, wenn jem de Jung nich good inslahn däh. Dat sund doch anners so ornklige, ehrbare Lüe!« –

Numms weer gluckliger, as Großmudder Alldags, datt se den Jung nu unner Dack un Fack harrn! Nu konn em jo so lichte nix passeern! Nu noch ’n paar Wäken, denn weer he ut dat dusselige Vierteljahr rut, un denn konnen d’r all mal ’n Machtwoord mit snacken un em ok mal up’n Diek in’n Sunnenschien setten. Vor’t eerste harr Ottjen, so wurd he nu ropen – aber noch fudder nix up’r Welt to dohn, as sluckhalsen, schree’n un slapen. – Dat sloog aber ok allens duchtig bie em an, he wurd dick un schier, un Großmudder meende, dat he nu all ehrder mal ’n Kubs verdrägen konn. – De lüttje Mike harr se aber noch ummer bannig up’n Kieker, un wahrschode ähr jeden Dag, nich an de Weegen ran to gahn. – Aber, so behott de Alldagsfamilie ok mit dat Sonndagskind Ottjen weer, dat leet doch, as wenn he ’n Ungluckskind weer un bleef, un öber dat dulle Stuckschen, wat de goode, sorgsame Großmudder sulbens mit em upföhrde, daröber hett se noch nah Jahr un Dag ähre bitterlichsten Tranen vergaten. – Dat Stuck harr Ottjen ober ok up’n Haar dat Lebenslicht utblasen, un dat keem so:

III.

De Boomgeist hollt Wacht! / Wo is de Jung? / Ottjen is blitzeblau / Großmudder verholt sick wedder / De Dickkoppen kennt den Boomgeist ok

Dat weer an’n Mandag Morgen. Antjen stund achtern in’r Waschköken an’n Waschtrog. Großmudder hanteerde in’r groten Kamern un makde de Bedden. In disse Kamern, de so’n bäten düster weer, stunnen twee grote tweesleepern Bedden un Ottjen siene Weegen. Großmudder pleggte dat bien Beddenmaken so intorichten, dat se de Kussens un Bettstucken von dat eene Bedde erst up dat annere lä, denn uppschuttde un torechtkloppde un denn wedder uplä. – Just so makte se dat ok hüte. Däken, Pöhl, Koppkussens un dat sware Unnerbedde lä se up de annere Bettstä, schuttde, kloppde, streek un wischde und woll just wedder anfangen, dat Bedde uptoleggen, as so’n dägten Wind öber den Diek weihde, so datt de Pappelboom bannig an to brusen fung und dat lüttje Kamerfinster mit’n duchtigen Klapps toweihde. Darbie weern denn ok so’n paar halfdröge Bläder von den Boom afweiht, un weern just in Ottjen sien Weegen un unner dat Verdeck flagen. Sachte treet Großmudder an de Weegen, um de olen Bläder von dat Kind ’raftonehmen. Se kreeg aber ’n bannigen Prall un wuß gar nich, wat se to sehen kreeg, as de Weegen leddig weer. Se harr doch glooft, dat de Lüttje in’r Weegen leeg und sleep! Antjen stund un wusch, aber, wo moch dat Kind denn sien? De ole Fro treet nu ut de Kamern, un gung neeschierig in de annere, wo se sulbens sleep, aber ok dar weer keen Ottjen to sehn. – Nu gung se nah ähr Dochter un frog so’n bäten angstig: »Segg mal Antjen, wo hest du denn den Jung laten?« – Antjen lachte so’n bäten knäpsch un anterde: »Hest den denn noch nich funnen, Mudder? Ick woll di all seggen, du schost ’n bäten sachte sien, dat he recht lange sloppt un us nich bi d’r Arbeit uphollt. Och, he weer aber ok so möe! un dar heff ick em man so up mien Bedde leggt, wiel de Weegen ...« – »Allmächtiger Gott!«, schreede de ole Fro un leep mit’n gräsiget Gejuch nah de Kamern. »Antjen! Beste Antjen! Help doch! Help doch! Och, och! Ick heff jo de ganzen Bedden up dat arme Kind packt!« –

Dat weer aber ok de allerhöchste Tied! Nich ’n halbe Minute harr dat länger wahren drofft! Wild harr Antjen de swaren Bettstuckens gegen die Wänne smäten, as wenn dat Poppenspältüg weer. Nu harr se ähr Kind an sick räten, wat deep in dat annere Bedde ’rinsackt weer. Ottjen schreede nich. He weer dunkelbrun, harr ’n blauen Schien in’t Gesicht un weer öber un öber natt von kolet Sweet. »Mudder!«, dat eene Woord stottde Antjen ut, eenen eenzigen gräsigen Blick smeet se ähr Mudder to, aber dar leeg de ganze, furchtbare Vertwiebelung von eene gequälde Mudderseele in, – un dat droop de ole Fro deep, deep in’t Harte! Se sackde up dat Bedde dal un lä beide Hänne vor dat Gesicht. –

Eene Stunne weer vergahn. »Mudder! Beste Mudder, so kumm doch to di! Kiek Mudder, hier is he jo! Hier up dienen Schoot, un em fehlt jo garnix mehr! Beste Mudder! To, so verhal’ di doch!« Tschä, mit de ole goode, ehrbare un gewätenhafte Großmudder Alldags weer aber noch lange nix antofangen. De Qualen, de ähr de Vorwurfe öber ähre Sluffernheit makten, druckden ähr bannig dal! Se sloot sick mehrere Dage in ähre lüttje Kamern in, un woll nich äten un nich drinken. Blot, wenn se gloofde, dat Antjen dat nich seeg, denn sleek se sick heemlich an de Weegen, huttjede mit dat Kind ’rum und weende em dat lüttje Gesicht nat. – Up’t Letzde keemen aber de resoluten un deftigen Nahberschen mal achter ähr to bustern und settden ähr mal ornklich den Kopp torecht.

Dat weer ’n Schanne weert, datt se sick dar so um harr! Dat harr in’r düstern Kamern jedeneen passeeren konnt, un de Pußmeiersche meende: »De Bengel de weer up sone Art doch nich dod to kriegen. Dat weer nu mal ’n richtiget Sonndagskind, un den kann nix wat anhebben.« – »Och, och«, wingerde aber Großmudder, »wenn dat Kind dör miene Schuld wat tostott’t weer, o, ick weer gewiß un wahrhaftig werseran gahn! Ick gloof ok, de Jung kommt doch noch mal öber ex von’r Welt, dat schöt ji sehn und beläben!«

De letzten Strahlen von de Augustsonne schienden in dat Blädergrön von den olen Pappelboom. Se danzten un spälden henn un her in dat Twiegwarks, un dat flimmerde un flierde as Gold und Silber un dat leet, as wenn dar ’n ganzen Regenbagen dör dat Bläderwark trock. – Unnen an den mächtigen Stamm aber stund ’n hollten Weegen, un twee grote, klare blaue Ogen keeken dar verwunnert rut in de bunte Zauberwelt dar baben. Nu reckden sick twee pralle Arms von de Weegendeken hoch, un ’n paar lüttje Hänne greepen in de Luft. Se wollen woll den bunten Bookfink griepen, de dar up den unnersten Tölgen seet, un mit sien frischen Slag den lüttjen Mann upweckt harr, de dar in’r Weegen leeg. – Dar schuddelde sick sachte de ole Boom, un leet een paar blanke gröne Bläder up de Weegendeken fallen. De lüttjen Hänne greepen darnah und spälden mit de Bläder. Ok de ole Fro, de dar dune bi in den Lehnstool seet un strickde, weer’n paar in den Schoot fullen. Ähr moß woll darbie wat infallen. Dat weern jo de sulbigen Bläder, de de Wind kortens in dat Kamerfinster weiht harr! Se wischde sick wat ut de Ogen und streek denn week un sachte mit ähre welke Hand dat Kind öber dat frische Gesicht. Ottjen aber lachte ähr to, keek wedder in den Boom un körde denn sachte vor sick henn. – So’n dree, veer Dickkoppen huppten up Äste und Twiege, keeken von baben ganz nippe in de Weegen, un reepen sick eenannern to:

Tschieptschiep – Tschieptschiep! Wat dat dar kört!

Us’ Sonndagskind, wo söt dat lacht!

Wi heff’t woll sehn, wie heff’t woll hört!

De Pappelboom hollt tro hier Wacht!

IV.

Ottjen is all weddermal blau / Warum he keenen Zirup mag, un wat de ole Knipperdolling darto seggt / Großmudder kann doch bannig spietsch weern! / Mudder un Dochter kabbelt sick

»Tschä, Kinners nä, ick segg jo man, nä, wat loopt so dree Jahr doch henn!« So sä Großmudder Alldags an so’n schönen Maimorgen, un süfzde deep up. Nägen grote Grammbröe harr de ole Brodfro, Fro Rosenbohms, hüte Morgen brocht, un de lä Großmudder nu fein riegelangs up’n Disch ’rum. Dat weer ’n ole Familienmode bie Alldags, wenn’r Geburtstag weer, denn geeft Grammbröe, un dar wurd nich von afgahn. Wenn Ottjen nu ok mit sien dree Jahr noch garnich wuß, wo sick dat um dreihen däh, so seet he doch up sienen lüttjen hollten Stool mit in Reege un Glied, un wullde un grobberde vergnögt in sien Grammbrod. – »Tschä, Oma!«, sä die wiesnäsde Mike, de nu ok all Ostern nah’r Schole kamen weer, »tschä, Ji seggt jo ummer, datt Ottjen up’n Sonndag up’r Welt kamen is, denn mutt doch ok up’n Sonndag sien Geburtsdag sien!« – »Oha!«, lachte Großmudder, »so hefft wi nich wett’t! Man pleggt woll to seggen: All’ Dage is keen Sonndag, un di wurd dat ok so gahn, as den olen Schäper in’r Heide. Den harrn se ok woll vertellt, datt he up’n Himmelfahrtsdag baren weer un nun fierde he alle Himmelfahrtsdag sienen Geburtsdag.« – »Oma, wennher is doch noch dien Geburtsdag?«, frog Mike nu neeschierig. – »Och wat!«, lachte Großmudder, »ick heff gar keenen Geburtsdag! Weest woll, mi hett de Esel in’n Galopp verlaren. Aber nu makt gau to, datt Ji nah’r Schole kamt! Dat ward de höchste Tied!«

Ja, Großmudder harr recht: All’ Dage is keen Sonndag, un bie Alldags weer hüte sogar mal wedder Waschdag. – »Fro Alldags! Ick gah just nah’n Höker henn, ich woll man fragen, of Se ok wat mittobringen harrn?« – So reep dat öber de unnerste Husdör, un de Nahbersche Leimanns steek den Kopp dar ’röber. »Och ja!«, anterde Fro Alldags, »wenn Se so good sien wollen, Fro Leimanns, denn bringen Se mi doch ’n Pund Schälseepen un for ’n Groten Blau mit, denn bruk ick’r mi nich apree um antotrecken. Hier is ok dat Geld, Fro Leimanns, un ’n dicken Dank in’n Vorut!« – Ottjen seet wieldeß in’n Huse up de Kellerluken un spälde mit Bundholt. Dat weer sien leefstet un bestet Spältüg! Den lüttjen gestrickden Peijatz, den Großmudder em ton’n Geburtsdag schunken harr, den harr he all miteens rapps! mit de Tähne den Kopp afräten, un vertimmerde em nu ganz gräsig mit so’n dicket Stuck Bundholt. »Hör mal, hör mal, Antjen«, sä Großmudder in’r Waschköken to ähr Dochter, »hör mal, wat de Bengel dar to Kehr geiht! Is doch ’n rechten Baßkier! Son’n richtigen Jung! – Aber de feine lüttje Poppen kann mi doch argern! De schont doch ok nix, de Ballast! Bin’r gistern Abend in den dicken Regen noch ganz um nah’n Steenweg wesen, un heff’r noch eenen natten Foot bie krägen!« –

In de Tied, datt de beiden Froonslüe achtern in’r Waschköken hanteerden un Holt un Torf tweihauden, keek de ole Fro Leimanns wedder öber de Husdör, un lä dat, wat se halt harr, stillkens up den groten brunen Kuffer, de glieks lunksch von’r Husdör up’r Delen stund. Darup lachte un nickkoppde se den lüttjen Ottjen to, un smeet em ’n lüttje spitze Tuten just in den Schoot. »Heff di ok wat mitbrocht to’n Geburtsdag, mien lüttje Mann! Lat’t di man good smecken, mien Stummel!« – Darmit tuffelde dat goode Blod mit ähren Pingelkorf wedder achtern Diek langs un gung na Hus. – Von wegen dat »good smecken«, dat harr se Ottjen gar nich to seggen brukt. Dat weern jo Bonntjes! Dat weer wat for Muschepund, denn de geef’t nich alle Dage! –

»Ick will doch mal eben nahkieken«, sä Großmudder nah’n Tiedlang in’r Waschköken, »de Lüttje, de is mi dar so afsonnerlich still! Man konn am Enne nich wäten, of he sick nich ... Huh!! Antjen! Antjen! Kumm doch mal her! Herr in deinen Reich, wo sitt de Jung ut! Och du söte Gott, wat is dat wedder for’n Mullör!« –

Tschä, wo seeg de Jung ut! De Lüde harrn ümmer seggt, von den blauen Strich, den he öber de Näse harr, in dissen Ogenblick harr he nich eenen, nä, he harr woll twintig blaue Striche in’t Gesicht un dat lüttje Mundwarks, Hänne un Backen, allens weer öber un öber vull Waschblau. – »Och, och!«, wingerde Großmudder, »och, Antjen! He hett sick vergif’t, he hett sick vergift’t! Och, wat’n Mullör! Harr’n wi man ’n Bräkmiddel! Harr’n wi man Grauwaterpulber (Jalappe), datt he to’n Spee’en keem!« Antjen wahrde aber ähre Ruhe. Se wischte den lüttjen Slungel eerst mal ornklich den Mund ut, heelt em de Näse to, un goot em denn for Gewalt Mälk in’n Hals. Ottjen bollkde natürlich, as wenn he slacht’t weern scholl, so dat de ganze Nahberschup to Dören keem. Dat meiste Bluchtern un Lamenteern däh natürlich Fro Leimanns, de in ähr Sluffernheit de Seepen un dat Blau so hennlegt harr, datt Ottjen dat so recht to Gräpe weer. De harr denn, as he siene Bonntjes upsabbelt harr un wiel de nah mehr smeckden, nah de annere spitze Tuten mit dat Blau ampelt. »Tschä, mien Jung«, lachte de Pußmeiers, »dat’s ’n anner Koorn – sä de Möller – dar beet he up’n Musekötel! Aber, sien Se man nich bange, Fro Alldags, dat Bäten dat deiht em nix nich. Mien Swiegerdochter ähr Suster ähr Nahberkind, de harr kortens ok mal ...« »Och Kinners, nä«, jammerde de Leimannsche, »dat weer aber ok to gräsig wesen! Wat hefft Se nu mit dat Kind Gotts all for Mackamenten harrt! Na, dat hett jo ummer noch good gahn mit em, un de Hauptsake is jo ummer, dat bie so’n Mullör keen Ungluck passeert!«

Dat moß man aber seggen: echt weer dat Waschblau ’wesen , un as Ottjen sien gesunnen Magen sick all lange von de afsonnerlige Kost verhalt harr, harr he doch noch ummer ’n feinen, himmelblauen Schien in’t Gesicht. Vornehmlich de lüttje Näse, de moß jowoll dat meiste afkrägen hebben. – Fro Leimanns leet noch jeden Morgen ’n paar Tranen öber Alldags ähr unnerste Husdör fallen, un meende up’t Letzde, dat weer man noch een Gluck, datt dat Kind Gotts nich ok bie de Seepen gahn weer, un harr de, just as Nahbersche Trintjen Trellen, for Limburger Keese verputzt. –

Ottjen muß jowoll de ewige Snackeree un Bluchteree, dat studdige Gewasche un Geschür satt krägen hebben, un so sorgte he de anner Wäke sulbens dafor, datt he mal grundlich ’n annere Klör kreeg, un dat keem so:

»Zirup is’n Broddeef!«, pleggde Mudder Alldags to seggen, wenn de Deerns mal pratzden, datt se Zirup up Brod hebben wollen. »Wat ick an Boddern sparen doh, dat sett ick an Brod wedder to. Je bäter datt dat smeckt, je mehr wart äten, un ick mutt mi mit mien Wäkengeld inrichten!« – Af un to, wenn se die Kinner mal ’n Freide maken woll, un wenn Großmudder sick mit for jem in’t Middel lä, denn leet se aber doch mal ’n Pund Zirup halen. In’r letzten Tied weer dat fakener vorkamen, un dat keem davon, datt Ottjen, de nu ok all ganz fein an to quasseln fung, duchtig mit bädeln hulp. He tockte sien Mudder denn an’r Schorten, konn mit sien groten blauen Ogen so biddwiese kieken un stamerde up sien Art: »Ottzen ok up Ziepers uphebben!« – Denn geef Mudder nah, un Tine moß mit’n Mälkpott los un »Ziepers« halen. –

Ottjen pleggde nu ok all, wenn mal de unnerste Husdör apen stund, up eegene Fust butenhus up Reisen to gahn, un de Frooenslüe harrn d’r denn ähr Spill mit, datt se den Krauel de Spoor wahrden un em hottden. – So weer he denn acht Dage nah den Blaudag ok mal wedder mit’n sauber reinet Kattunkleed un ’n feine geplättde Schorten ut’n Huse rut swuttjet un up Unnernehmungen utgahn. Dat wussen de Frooenslüe all gar nich anners, wenn he wedder an de Borg keem, denn stund he to, as so’n lüttjet Farken! Aber an den Morgen reep Großmudder doch wedder usen Herrgott un all sien Heiligen an un weer bienah vor Schreck in Amidam fullen, as se den lüttjen Neger seeg, de dar in’r Husdör stund, dat Schott apen reet un brullde: »Antzen, pumme her! Ottzen ma nee Ziepers!« – (Dat Antjen kumm mal her! harr he natürlich von sien Großmudder upsnappt) – Na, dat weer denn jo nu ok ditmal dat eerste, wat se juchte, as se den lüttjen Swienägel seeg, de dat Utsehn harr, as wenn he koppöber in’r Teerbaljen legen harr. O, o, o! Weer dat wedder ’n Upstand. Och, wat geef dat wedder for’n Elend un’n Puhä in’n Huse; dar hulp keen Seepen und keen Water, de dicke, brune Teer seet Ottjen in Tüg, Haar und Gesicht, un darbie bollkde he noch in eensweg: »Ottzen ma nee Ziepers!«, wiel datt he den Mund ok vull harr. – Dar treet so’n ollern Mann mit so’n griesen Knebelbart vor de Husdör, un sä in so’n afsonnerlich Mischmasch von süddütsch Hoch un Platt: »Des misse Se mit Buter offriebe, Fru Olltogs! Der gleene Odo hot sich schedderig gemocht do hiebe bie’n Neibo, wo de Timmerleide de Bolkens ondähren!« – »Ja, mit Buter!«, anterde Großmudder Alldags vergrellt, »mit Buter! Dar kön’ wie jo ’n ganzet Pund Boddern up versmären! Wenn Se dat sehn hefft, datt dat Farken bie’n Teerammer to klein gung, denn harrn Se em jo man von wegstuken un nah Hus jagen konnt! Wo sitt he nu ut! Just as wenn so’n Swien Sonndag hett.« »Se reege sich väl zu dull uf, Fru Olltogs!«, gnarrde de Mann bedachtsam, un streek sick den Knebelbart. »Wisse Se, mit d’r needschen Ruhe un so’n bäden Philersowie, wissen Se, dar gämmt mir’n ganze Barg wider, Fru Olltogs!« –

»Tschä«, anterde Großmudder kort un schrapde un wischde noch ummer an den lüttjenTeerdübel ’rum, »dat Krams dat kenn ick nich, wo Se dar eben von seggt. Kann’n dar ok Teer mit wegkriegen, oder wat is dat?« – Trotz dat Teerelend moß de junge Fro doch lut uplachen, denn se weer ’n ganzen Barg plietscher as ähr Swiegermudder. Se wennde sick denn an den Nahber un sä: »Ick verstah Se woll, Herr Nolling, Mudder de kann ut de fromden Wöre nich so klok weern, wäten Se woll. Aber argerlich is dat doch ok, wenn man eben so’n Kind sauber un akrat up Schick hett, un dat kummt een denn so wedder in’t Hus.« – »In der Weise hebben Sie recht, Fru Olltogs! Awer Sie misse bedenke, Ginder, das sind in d’r Ehe Rosen, die awer ok recht viele Dornen hebben! Dat mir se großtrecken, dat is der Dribut, den mir unsere eegnen Eldern afbezohlen, die hamm uns ok under Sorchen un Miehen großgetreckt, um ...« – »Hahaha!«, lachte Großmudder, »dat schutt eenen doch in’t Lachent, von wegen ›daß mir se großtrecken‹. Wat willt Se denn? Dar könt Se jo gar nich von mitsnacken! Se hefft jo nie Kinner harrt, un dat will’ck Se man seggen: de Kinner, de Se nich hefft, de könt sick freien, dat se gar nich up’r Welt sund! Ick meen man, de harrn ’n feinen Vadder krägen! Dat nehmen Se mi nich for ungood!« – »Ojee, Fru Olltogs!«, sä de Ole un dreihde sick kort um, »Sie wern mir zu berseenlich, Fru Olltogs!« – He dreihde sick aber noch eenmal nah de junge Fro um un sä: »Ick hebb den gleenen Odo zu schbät zu sehn krägen, ols er sick all vullgekleit hadde. Ick hett em anners schon gehiedet, dat können Se globen, Fru Olltogs! Ick hebb’n warmet Herz for Ginner, un den gleenen Odo hebb ick geern zu lie’en. In den Gerl do schteckt was dadrinne. De hett so’n richtjet Diplomategesicht un’n baar scheene Auchen. Dat werd noch mol’n dichtcher Gerl, Fru Olltogs! Verlassen Se sick up!« – »Aber, beste Mudder«, sä Antjen, as de Ole langsam un mit swaren Träen den schrägen Weg rupgung, de up den Diek ’nup föhrde. »De ole Mann hett us doch nix to nahe dahn ...«. »Och wat«, iewerte Großmudder vergrellt, »ick kann den olen Fulpuk nu mal nich up’t Fell kieken! Den ganzen utgeleggten Dag lunkepunkt de ole Lischenträer dar up’n Diek rum un stillt usen Herrgott den Dag af. De ole Paal dar gunnen is all rejell glatt un blank schürt, so as de Fent sick nu all de Jahren darup rumflenzt. Weeß woll, dat’s ok so eenen von de Art, de ganz geern Lust hefft, wat to dohn, blot dat draff um Gotteswillen nich in Arbeit utarten. Wat frag ich öberhaupt nah den Keerl mit all sien Kloksnackeree. Ick kann mi jedes Mal argern, wenn mi de ole Ratze-Katze öbern Padd loppt. Wat doht wi mit dat ole fromde Pack hier achtern Diek.«

»Tschä«, sä Fro Antjen un schuttkoppde, »wi willt leeber dat Book tomaken, Mudder. Wie hefft’r us all so faken um katthakt, un wi komt doch nich up eenen Punkt. Ick for mien Part mag den olen Nolling ganz geern verdrägen. He is gar keen Dummen, un schall jo ok all väl dörmakt hebben«. – »Ja«, lachte Großmudder bätsch, »dat seggt Kasper up’n Freemark ok. Ick hobe viele Slachten mitgemacht; ok in Hamborg up’r Wanzenjagd! – Weeß woll, du brukst blot sien gleinige Näse antokieken! De Tippel let just so as Ottjen siene vergahne Wäke, von wegen de Blaututen. He lett sien Fro quälen un arbeien, un wenn he sien supen’ Schur kriegt, denn ...« Antjen hörde all gar nich mehr, wat ehr Mudder dar noch allens schimpde un rantelde. Se weer mit ähr lüttjet Teerfarken in de Waschköken tagt un probeerde all ähr Kunststuckschen, um ut den Neger wedder so’n halfwegs vernunftigen Minschen to maken.

V.

Ottjen geiht up Reisen / He bringt ok ummer wat Feines mit! / Großmudder un de Boomgeist / Ottjen vertörnt sick mit de Katte un ward Mitglied von den Tierquälverein / Dat spökent! De Stäbel is verhext un danzt alleen / Arme Pußi!

»So’n Hund von Peerd! – sä de Jung, – dar reet he up’n Katte.« Ut dit Sprükwoord kann’n düdlich marken, wat de Volkswitz for ’n Meenung öber Jungens hett, un ok mit usen Ottjen sien Vernunftigkeit schall man blot de butwennige Minsch, un vornehmlich sien Klör meent sien. – Von de ahnwäten Streiche, de he in sien druddet Jahr un in sienen Unverstand utsäten hett, dar leet sick alleen all ’n Book von maken. Öberall seet he bie to kleien un to nuschen. Allens konn he bruken un wat he up siene Fahrten in’r Nägde von’t Hus just in de Fingers kreeg, dat släpde he ok mit an’t Hus, dat heet, wenn dat nich just gleinig’ Isen oder Möhlensteene weeren. – Ganz dune bie Alldags Huse wurd’ von’r Krüzstraten her ’n nee’e Straten anleggt un wenn use Maat bie de Afbruche un up de Boostäen rumhanteeren konn, denn weer he so recht up sienen Just. Fürholt, tweie Potte, ole Tuffeln, ja, sogar ’n paar dicke dode Rotten sochte he sick denn von de Schuttbultens, un släpde allens trolich an de Borg un kenterde dat denn öber de unnerste Husdör. – »Nä, nä, man scholl den olen Undägt rejell anbinnen!«, jammerden de Frooenslüe denn faken, wenn dat lüttje Puttfarken sick mal gar to dull inkleit harr un denn kreeg he mal for’n paar Dage Husarrest. In’n Huse geef he denn eersten recht sienen Schick an, un stellde allens up’n Kopp. Denn konn he aber ok wedder so siene Schu’ern hebben, wo he so ganz still for sick alleen up’n Husdörsull seet un nah den Heben oder in den Pappelboom keek.

Wenn he dar denn so seet, un keek un keek, as wenn he al’ de enkelten Bläder an den Boom tellen woll, denn pleggde Großmudder so vor sick henn to lachen, sleek sick denn ok woll sachte von achtern an Ottjen ran, lä em ähren lunken Arm um den Hals und wiesde mit de anner Hand nah den Boom. »Tschä!«, sä se denn ganz eernsthaft un keek den Lüttjen scharp in de Ogen, »den Boom, den wahr man ummer! Dar sitt’n Geist in! De kennt di ganz genau un weet ok allens, wat du deihst! Wenn du artig bist, denn is he ganz still un rögt sick nich. Aber wenn du mal undägtsch bist un nich hören wullt, denn schast mal sehn! Denn schellt de Boom mit di un he kann di ok mit siene langen Tölgen recken un di von babendal ganz duchtig verprügeln un strippsen, wenn du dar so unnerdör geihst; ick rah’ di blot: Denk an mi un wahr du ummer den Boom –.« Dat weer doch afsonnerlich – of de Boomgeist dat woll de ole Fro nachtens apenbart harr? – In sone stille Stunne weer usen Ottjen dat denn mal passeert, dat Alldags ähre swarte Katte em öber Kopp von’n Sull smäten harr, as so’n groten Hund achter ähr to jagen wesen weer und se in’n letzten Ogenblick noch int Hus witschde. Ottjen weer bie disse Kattenjagd dreemal kubbums schaten un harr sick ’n bannige Bulen weghalt. – Von de Tied an harr he nu ’n ganz bannigen Piek up de Katte, un wenn he ähr to sehn kreeg, denn gung dat: »Hitt, du ole Bolze, du Sotan du!« – Dat weeren Großmudder ähre Wöre wesen un de harr he glieks upsnappt. Mit Fürtangen un Bundholt weer he achter de Katte to stakern un sochte ähr wecke totopulen, wo he man konn. – Disse Feendschup weer denn ok de Ursake, datt Großmudder mal wedder ’n bannigen Schreck in de Knaken kreeg. Ottjen pleggde ok wull, wenn he de Katte mal so von achtern beluern konn, dat Deert bie’n Steert to faten, nehm den Steert denn unnern Arm un gung denn mit de Katte langs de Glitschen, as wenn he ’n Släen achter sick harr. – So harr he ähr denn ok mal wedder in de Kamern rintarrt, un keem bold darup ahne de Katte wedder rut. – »Wo mag de ol’ Katte woll stäken?«, frog Fro Alldag ähr Mudder in’r Köken. »Ick hör ähr all ’n ganze Tiedlang so wehleidig jaueln, un dat klingt so wied weg, just, as wenn se sick wo befangen hett.« – »De hett de Flätangel von Jung doch nich am Enne int Kleederschapp krägen? He sitt d’r jo stäbig achter to bustern.« – Darmit tuffelde Großmudder nah dat Schapp un keek to. Dar seet aber keen Katte in, un ok up’n Boen un in’r Waschköken weer se nich to finnen. »Puß, Puß, Puß!«, klung dat dört ganze Hus un Ottjen spälde wieldeß ganz unschullig un vergnögt vor d’r Dör. »Puß, Puß, Puß!«, reep he af un an sogar noch mit.

Up eenmal hörde Antjen von’r Kamern her ’n gräsiget Geschricht un Großmudder keem dar in eene Fahrt rutstorten un bluchterde: »Huuh, Antjen! Kumm doch mal her! Dat spökend dar in’r Kamern! Huguttugutt, wo gräsig, wo gräsig!« – »Wat is’r denn? Wat is’r denn?«, frog Antjen angstig. Aber Großmudder wiesde ummer nah de Kamerdör un ankde: »Dar, dar! Huuh, wo gräsig! Wat mag dat sien? Wat hett dat to bedüen? Huuh, kiek mal henn, dar kummt he rut, dar kummt he rut! Früderk sien groten Schäftstäbel de danzt dar rum! Huuh, wo gräsig, wo gräsig!« – Dat weer aber ok ’n Anblick, datt eenen woll in’n eersten Schreck de Haar to Barge kamen konnen, un ok Fro Alldags lä sick beide Hänne up de Hartkuhlen, as se dat Spillwark seeg! Wat weer dat? Wo konn dat angahn? Dar danzte wahrhaftig ähr Mann sien groten Kneestäbel mit de Sahlen nah baben ut’r Kamerdör rut! He huppde un dreihde sick, wackelde henn un her un fullt denn mal wedder um. Up eenmal fung aber Antjen so lud an to lachen, datt Großmudder nich anners meende, as datt se von den Schreck to väl un de Lachkrämpfe krägen harr. In’n annern Ogenblick moß se aber all von Harten mitlachen, denn ähr Dochter kreeg nu den Stäbel to faten un sä: »Och och, arme Pußi! Kannst du d’r nich wedder rut? Wer hett die denn in den olen Stäbel rinstäken?« – Datt Ottjen sien Hand darbie in Spill harrt harr, dat konn’n woll marken, wiel man sehn konn, wat he sick mit de Katte afbengelt harr, denn de ganzen Arms weern verkleit. Of he dat Tier nu mit den Kopp in den Stäbelschäft steken harr, oder of se ut Versehn dar rinkrabbelt weer, un harr in ähr Angst meent, datt dat Dings ’n Utgang harr, kort, se harr dar in fastsäten un konn’r nich wedder rut. Blot de achtersten Pootjen harr se noch free harrt, un bie den Versök, sick uptorichten, weer se denn mit den Stäbel rumdanzt. – Großmudder klagte noch lange Tied naher, datt se faken nachts von’n groten Stäbel drommen däh, de ummer in eenen Suus mit ähr rumdanzen däh; so weer ähr dat up de Nerven slahn. –

VI.

Roland kann nich up’r Footbank stahn, wiel se Ottjen hört / De dägliche Krieg mit Großmudder Alldag / Ottjen ward Peerstallbesitzer un naher Slachter / De Deef mit’r Füertangen / Ottjen as Geburtsdagsgratulant / De König von’n Osterdiek

Dat weer man een ganz grobet, rubberiget Dings, Ottjen sien Footbank. Eegentlich hörde se jo Großmudder, denn Großmudder ähr Unkel Mathies harr se ähr vor mehr as foftig Jahr tor Hochtied schunken. Unkel Mathies weer’n Timmermann wesen, un wat he makt harr, dat weer’n just keene zierligen Kunstwarke, aber stark und durabel weer dat. Ok de Footbank weer stark, denn se weer ut Eekenholt un harr veer dicke veerkante Beene. Se weer so stäbig, datt Roland up’n Bremer Mark sick dar drieste rupstellen konnt harr. Tosamenknaxt weer se nich.

Un mit disse Footbank harr Ottjen Alldag sick all afbengelt un harr dar mit spält, as he noch up’r Eer krauelde un noch ’n Pee’n an harr. Faken genog harr he denn mit sien Großmudder Striet krägen um de ole Footbank. Großmudder harr jo ähren eegen Kopp, un wenn se de Footbank bruken moß, denn moß Ottjen se hergeben. Fröher, as Ottjen noch in’r Weegen leeg, dar harr Großmudder dar de Föte rupsett’t, wenn se em dröge makde un so fein frisch inbundelde. As Ottjen grotter wurd un dat däh nich mehr nödig, dar brukde Großmudder de Footbank blot noch bien Kartuffelschellen. Denn geef dat allemal ’n groten Krieg in’n Huse twuschen Großmudder un Ottjen, denn he woll sien Footbank nich hergeben. »Her mit de Footbank! Flätangel von Jung!«, sä Großmudder denn up’t Letzde un nehm Ottjen de Footbank weg. Denn geef dat natürlich ’n Moordsgeschricht. »Mien Footbank!«, brullde Ottjen denn. »Dorneech Oma ähr! Ottzen nah Polzei hendahn! Ziehste!« Großmudder lachte em wat ut un sä: »Gah man to! Gah man hen nah’r Polzei! Dar wät’t se all lange, wat du for’n Undägt bist, un wenn di dar sehn läßt, denn stäkt se di höchstens int düstere Lock!«

Ottjen twalde denn vergrellt nahn Diek rup un krop in sien Lock in’n Pappelboom. Dar weer dat bäter as bie d’r Polzei. He blarrde denn noch’n Strämel, aber denn wurd he bald still, wiel dat jo doch keen Minsch hörde. Großmudder schellde wieldeß in aller Gemütsruhe Kartuffeln. Af un an schulde se so von’r Sied nah dat Finster hen. Se töfde dar up wat. Richtig. Dat wahrde ok nich lange, denn wiesde sick een verbrulldet Gesicht, un eene lüttje smärige Näse druckde sick gegen de unnerste Finsterruten. Dat seeg ganz putzig ut, un Großmudder moß sick dat Lachen verbieten. Aber snackt wurd darbie keen Woord. Ottjen sä nix un Großmudder ok nich. Eerst, wenn de letzte Kartuffeln schellt weer, denn reep Großmudder: »Na, kumm man her! Kannst dien ol’ Footbank kriegen.«

Hurrah! Dat weer Musik for Ottjen sien Ohren! »Ole Footbank? Feine Footbank! Ottzen sien Footbank!«, reep he un nehm dat veerbeente Dings in’n Arm un harr sien Footbank leef, just as’n lüttje Deern ähre Poppe leef hett. Nu weer se wedder sien eegen un he konn darmit maken, wat he woll. –

Un wat makde Ottjen sick allens ut sien Footbank! Dat weer just so, as wenn eene Zauberfee, de woll in de Märkenböker vorkummt, de Footbank de Kraft geben harr, sick in allens umtowanneln. Bald weer se Ottjen sien Stohl, bald sien Disch, wo he von äten däh. Denn wurd se mal ton Peerd, un een annermal sien Peerstall oder gar ton Swienstall. To Wihnachen, as Ottjen dree Jahre wesen weer, kreeg he ’n lüttjet hollten Peerd vor dree Groschen. Huh, weer dat’n Freide! Dar wurd de Footbank as Peerd afdankt. Se wurd up de Sied leggt, öber de babersten beiden Beene wur ’n Stuck Papp deckt, un nu weer dat’n Peerstall. As dat Peerd naher man noch een Been un keenen Kopp harr, dar makde Ottjen sick ’n Swien. He nehm ’n gäle Wuddeln, steek dar veer afgebrennde Swäbelsticken rin, dat weern de Beene, un dat Swien weer klar. – Dat Swien harr aber man keen langet Leben. Dat wahrde nich lange, denn slachde Ottjen dat, denn he harr Aptit up Schinken un Wust. Dar wurd ut de Footbank ’n Slachthus. Unner gräsiget Gillen, wat Ottjen natürlich sulbens besorgde, wurd dat arme Swien slacht’t. Dat weer keenen halben Dag old worrn! Denn wur dat in runne un kantige Stucken snäen, ut de Footbank wurd’n Slachterladen makt un de wurd vull Wust un Schinken packt. Aber in’n knappe Stunne weer all allens utverkofft un de Slachterladen weer wedder leddig. Un darbie harr dat Geschäft man eenen Kunnen harrt, un de heetde Ottjen Alldag.