Pan Samochodzik i przemytnicy E-Book

Arkadiusz Niemirski

• Herausgeber: SAGA Egmont
• Kategorie: Krimi
• Serie: Pan Samochodzik
• Sprache: Polnisch

Seitenzahl: 538

Veröffentlichungsjahr: 2023

Beschreibung

Odkryj świat pełen tajemnic i intryg w serii Pan Samochodzik. Rozwiąż wakacyjną zagadkę dzieł sztuki, relaksując się w leśnej chatce nad Biebrzą. Choć Pan Samochodzik przygotowuje się do sezonu urlopowego, odkrywa, że nie może oderwać się od swojej profesji. Kiedy znajomy proponuje mu idylliczne schronienie w drewnianym domku nad Biebrzą, detektyw zostaje uwikłany w sprawę w cennymi dziełami sztuki i tajemniczymi sprawami na wschodniej granicy... Pan Samochodzik stał się inspiracją do wielu ekranizacji.

Leseprobe

Arkadiusz Niemirski

Pan Samochodzik i przemytnicy

Saga

Pan Samochodzik i przemytnicy

Zdjęcie na okładce: Shutterstock

Copyright © 2003, 2021 Arkadiusz Niemirski i SAGA Egmont

Wszystkie prawa zastrzeżone

ISBN: 9788727098449 

1. Wydanie w formie e-booka

Format: EPUB 3.0

Ta książka jest chroniona prawem autorskim. Kopiowanie do celów innych niż do użytku własnego jest dozwolone wyłącznie za zgodą Wydawcy oraz autora.

www.sagaegmont.com

Saga jest częścią Grupy Egmont. Egmont to największa duńska grupa medialna, należąca do Fundacji Egmont, która każdego roku wspiera dzieci z trudnych środowisk kwotą prawie 13,4 miliona euro.

Od Autora:

Po śmierci Zbigniewa Nienackiego w 1994 r., autora kultowej serii „Pan Samochodzik”, jedno z polskich wydawnictw zdecydowało się na jej kontynuację. Przez kilka lat – wraz z innymi autorami – tworzyłem przygody nadwiślańskiego historyka sztuki i detektywa. Po latach wróciłem do tej serii. Postanowiłem gruntownie odświeżyć wcześniej napisane powieści, a w niektórych przypadkach nawet stworzyć je od nowa. Mam nadzieję, że wszystkie uzupełnione w ten sposób tomy usatysfakcjonują Czytelnika i do ich lektury wróci jeszcze nie raz.

Arkadiusz Niemirski

ROZDZIAŁ PIERWSZY

PROŚBA PRZYJACIELA * PANNA TATALKIEWICZ I UMOWA * ZLECENIE * WYJEŻDŻAM NAD BIEBRZĘ * MROŻĄCY KREW W ŻYŁACH EPIZOD * COCO CHANEL I MUPPETY * MALARSTWO ABSTRAKCYJNE, CZYLI POTYCZKA SŁOWNA * PORZĄDKI * INCYDENT POD SKLEPEM * KTO MNIE PORATOWAŁ KOLACJĄ * IZABELA MEDYCEJSKA * KOLACJA Z MUPPETAMI * KIEROWCA CZARNEGO BMWA

Czy życie może składać się z samych przypadków? Z pewnością – nie. Niemniej jednak przypadki się zdarzają. Raz nas mile zaskakują, innym razem wpędzają w tarapaty. Zawsze jednak wprowadzają do naszego życia element zmienności i ożywienia. Może być i tak, że jakaś przygoda zaczyna się od dwóch niecodziennych zbiegów okoliczności, tak nieprawdopodobnie ze sobą sprzężonych, iż wydaje nam się niemożliwe, aby mogły zaistnieć obok siebie. Mogą one uruchomić nawet lawinę mniejszych zdarzeń zdolnych wykreować jakąś niezwykłą, niemożliwą zdawałoby się historię. Właśnie tego lata miałem się przekonać, że w najbardziej spokojnym miejscu na Ziemi może wydarzyć najbardziej zwariowana przygoda.

***

Pod koniec czerwca na moim biurku w Departamencie Ochrony Zabytków Ministerstwa Kultury i Sztuki w Warszawie wylądował telegram od Leonarda Z., mojego przyjaciela muzyka, który dawno temu sprzedał swoje małe mieszkanie na Woli i za uzyskane pieniądze kupił za Łomżą działkę rekreacyjną w miejscowości S. niedaleko ujścia Biebrzy do Narwi Tam postawił drewniany domek, zagospodarował teren, zadomowił kilka zwierząt i na dobre osiedlił się w tych stronach, zapominając na zawsze o swojej dawnej profesji. Jak się wyraził – ten niegdyś wybitny kompozytor – śpiew ptaków i odgłosy natury na dobre wyparły z jego życia fortepian i zeszyt nutowy.

Gościłem u niego dwa razy i wspominam te wizyty z wielką nostalgią.

Telegram, który miałem przed sobą nawiązywał do wysłanego tydzień wcześniej listu z propozycją przyjazdu do S. na całe dwa tygodnie. Tak się bowiem złożyło, nowojorska Akademia Muzyczna uhonorowała mojego przyjaciela prestiżową nagrodą i zorganizowała mu kilka oficjalnych spotkań z Polonią oraz młodzieżą uniwersytecką. Tak więc lada dzień Leo miał polecieć za ocean. I chociaż kusił mnie perspektywą spędzenia dwóch tygodni na odludziu, z żalem musiałem mu odmówić. Nie mogłem pojechać nad Biebrzę, gdyż mieliśmy mnóstwo papierkowej roboty. Ja i Monika, nasza sekretarka. Paweł bawił na Mazurach pod żaglami. W takich chwilach myślałem nawet o zatrudnieniu nowego pracownika.

Nie będzie mnie pół lipca, Tomaszu – pisał przyjaciel w liście sprzed tygodnia. – Przyjedź do S. pod koniec czerwca i czuj się jak u siebie w domu. Gdybyś mnie już nie zastał, klucz i wszelkie instrukcje znajdziesz u sąsiada, pana Gapińskiego. Wiem, że kochasz naturę i nade wszystko spokój. Tutaj odpoczniesz od zgiełku wielkiego miasta i jego smrodu. Z kolei ja muszę odwiedzić Nowy Jork i zainkasować trochę grosza. Moja siostrzenica Halina (jedyna osoba z rodziny, z którą utrzymuję kontakt) nie może mi pomóc. Zachorował właśnie jej wnuk. Tylko Ty mi zostałeś! Ale jak wrócę, to razem wybierzemy się na podglądanie ptaszków albo powędkujemy. Łódka jest cały czas sprawna. Niech żyje natura! Nie odmawiaj staremu piernikowi! Aha, przejrzyj mój kajet znajdujący się w szafce.

Dla twojego bezpieczeństwa. Leo

Właśnie miałem odpisać przyjacielowi, gdy dwudziestego ósmego czerwca dostałem od niego telegram:

Kochany Tomaszu. Tragedia. Przyjeżdżaj natychmiast! Muszę być w NJ wcześniej.

Pozdrawiam, L.

Oto cały mój przyjaciel! Ekscentryczny brodacz o twórczej naturze, człowiek żywiołowy i prostolinijny, a przy tym odludek gardzący problemami mieszczuchów. Lubiłem go, ale jego prośba wydała mi się zwariowana i, co tu dużo gadać, wymuszona. I jeszcze ten pośpiech! A przecież nie zarządzałem prywatną firmą i nie mogłem w dowolnej chwili zamknąć biura. Owszem, wakacje na łonie natury kusiły, ale nadmiar obowiązków zawodowych nie dawał szans na dłuższy odpoczynek. Nie byłem też do wyjazdu nad Biebrzę przygotowany.

I pewnie byłbym zmuszony mu z przykrością odmówić, gdyby nie to, że tego samego dnia w naszym biurze sekretarka oznajmiła mi:

– Panie Tomaszu, przyszła pani w sprawie pracy.

– Jakiej pracy? – wyraziłem zdumienie.

– Mówi, że pisała do pana kilka razy, a raz nawet dzwoniła – wyjaśniła Monika. – Podobno kazał jej pan przyjść.

Rzeczywiście, zdarzały się takie telefony i niejednokrotnie musiałem odmawiać różnym kandytatom na skromne stanowisko w naszym departamencie, chociaż, tak między nami, dodatkowy pracownik bardzo by się przydał. Niestety, ministerstwo nigdy nie miało pieniędzy na stworzenie nowego etatu,

– Nie przypominam sobie – mruknąłem. – O kogo chodzi?

– Dominika Tatalkiewicz! – zawołała młoda kobieta za moimi plecami.

Odwróciłem się za siebie. W progu stała dziewczyna w wieku mojego współpracownika Pawła, średniego wzrostu, dość ładna, z czupryną niesfornych blond włosów. Ubierała się nowocześnie – miała na sobie jakieś wąskie spodnie dzwony i kusą bluzeczkę. Widząc nasze zaskoczenie, wtargnęła bezceremonialnie do biura i zatrzymała się przed biurkiem Moniki. Nie powiem, nieznajoma wyglądała apetycznie, ale Bóg mi świadkiem, nie mogłem skojarzyć jej osoby z żadnym konkretnym telefonem ani podaniem. I jeszcze coś, nosiła nazwisko znanej w polskiej kulturze postaci, ale zapewne był to zbieg okoliczności.

– Nie przypomina pan sobie? – zdziwiła się.

– Nie znam pani – wydukałem, poprawiając okulary tkwiące na nosie. – Chciała pani u nas pracować?

– Tak, proszę pana, gdyż skończyłam historię sztuki. Co za czasy, że absolwenci naszego wydziału nie mogą znaleźć pracy w wyuczonym fachu.

– Zawsze tak było – bąknąłem. – Ani jeden mój kolega ze studiów nie pracuje w swoim zawodzie.

– No właśnie. Sam pan widzi, że to katastrofa. Wysłałam do was ofertę pod koniec ubiegłego roku. Bez odzewu. Dzwoniłam w kwietniu, a pan powiedział, żebym przyszła pod koniec czerwca, bo wtedy macie mnóstwo papierologii.

– To prawda.

– Czyli dobrze się stało, że przyszłam – ucieszyła się. – Chociaż swoją drogą chciałabym zajmować się czymś atrakcyjniejszym niż przewalanie stosów papierów.

W tym czasie Monika znalazła w którejś z szuflad podanie panny Tatalkiewicz i położyła dyskretnie na blacie biurka.

– Panie dyrektorze – mówiła dalej kandydatka. – Czy serce się panu nie kraje, kiedy widzi młodych ludzi po studiach bez pracy? Totalna katastrofa! Demoralizacja.

Potaknąłem głową dla świętego spokoju i zacząłem czytać jej podanie.

– A tak, i owszem – szepnąłem zakłopotany. – Ale nie mamy wolnego etatu. Napisała pani, że pochodzi z zamożnej rodziny, a więc z głodu pani nie zginie…

– To dyskryminacja! – rzuciła z tupetem. – I to jest powód, dla którego mam nie pracować? Tylko dlatego, że mój tata jest znanym literatem? Panie dyrektorze, jestem osobą samodzielną. Ja nawet ojca nie widuję, bo on ciągle zamyka się w swoim gabinecie, do którego nikt nie ma prawa wstępu. Poza tym mam własną kawalerkę w centrum i nie muszę dużo zarabiać. Ja mogę choćby pół roku przepracować za darmo!

– Za darmo? – Odjęło mi mowę. – Nie powiem, propozycja jest kusząca, ale doprawdy nie mogę pomóc. W ministerstwie nie przyjmują do pracy za darmo.

– To koszmar – jęknęła dziewczyna. – Katastrofa.

I opadła załamana na wolny fotel.

– Z pewnością znajdzie pani pracę w innej, pokrewnej instytucji. Warszawa jest duża.

– Pan żartuje? – Popatrzyła na mnie kpiąco. – Gdzie znajdę pracę? Chcę pracować w swoim zawodzie i tak jak pan rozwiązywać zagadki historyczne!

– A skąd pani wie, czym się zajmujemy? – zdziwiłem się.

– W prasie o panu pisali – wyjaśniła. – I to niejednokrotnie. Na swój sposób w pewnych kręgach jest pan dość popularny.

Tak, Dominika Tatalkiewicz była przebojowa aż do bólu. Pochodziła z rodziny znanego literata, a więc nie była osobą zahukaną czy nadmiernie skromną. Lubiła też nazywać rzeczy po imieniu, co z kolei zdradzało kobietę zaradną i przebojową. Nie liczyła na pomoc bogatych rodziców, nic z tych rzeczy – sama chciała w życiu dojść do czegoś. Zamiast rozbijać się luksusowymi samochodami po mieście, chodzić do dyskotek i salonów mody, ona pragnęła zostać pracownikiem naszej szacownej, lecz skromnej instytucji. Taka postawa mi zaimponowała, ale pomóc dziewczynie nie mogłem. Minister zredukował ostatnio liczbę pracowników i zapowiedział dalsze zwolnienia.

– Jak już powiedziałam, mogę pracować za darmo – nie dawała za wygraną. – Proszę powtórzyć to ministrowi. Na pewno się ucieszy. Nie zaszkodzi spróbować.

– Chwileczkę, ale czy pani na pewno nadaje się do pracy w naszym departamencie? – Teraz ja się postawiłem. – Trzeba tutaj codziennie przychodzić, i to punktualnie, a potem przez osiem godzin ślęczeć nad papierami. Znudzi się pani szybciej, niż się jej wydaje.

– Czuję, że wy tutaj się nie nudzicie. – Zachichotała.

– A wie pani przynajmniej, w którym roku Jan Ciągliński namalował obraz zatytułowany „Krajobraz z wozem siana”? – zapytałem znienacka.

– Że co? Przecież to dzieło Józefa Pankiewicza z 1890 roku! – obruszyła się. – Czy pan mnie sprawdza?

Dziewczyna popatrzyła na mnie, zwężając swoje niebieskie oczy w szparki. Miała rację, w podstępny sposób chciałem sprawdzić jej wiedzę, gdyż sami przyznacie – jej prośba była doprawdy dziwaczna. Ale trzeba przyznać, że panna Tatalkiewicz znowu mi zaimponowała.

– Panie dyrektorze, niech pan zadzwoni do ministra – zaczęła mnie błagać. – Chyba nie chce pan, abym poprosiła mojego ojca o interwencję w tej sprawie? Jeden jego telefon i już ma mnie pan na karku.

– To szantaż!

– Przepraszam – ściszyła głos i spokorniała w okamgnieniu. – Ale musi pan wiedzieć, że nie tak dawno rodzice załatwili mi atrakcyjną pracę za granicą. Ale odmówiłam. Ja tak nie chcę. Z tym że zawsze mogę namówić ojca, aby popytał na górze o jakiś etacik w Departamencie Ochrony Zabytków. Co mi tam! Dlatego proszę, niech pan nie odmawia i zadzwoni do ministra z prośbą o przyjęcie mnie do racy w trybie natychmiastowym. Tylko proszę nie mówić, kim jestem, bo nie znoszę taniej protekcji.

– To jednak szantaż. – Westchnąłem i niechętnie sięgnąłem po telefon.

Połączyłem się z sekretariatem ministra.

– Nie daję pani żadnych szans – rzekłem półgębkiem do panny Tatalkiewicz. – Minister dostaje szału, kiedy słyszy o nowych pracownikach.

Po chwili rozmawiałem już z samym ministrem. Nie miał czasu, więc szybko przedstawiłem mu sprawę.

– Nowy pracownik?! – krzyknął, a ja ze zdenerwowania zacisnąłem usta. – I chce pracować za darmo?

– No właśnie – bąknąłem. – Też wydaje mi się to dziwne i kłopotliwe…

– A ma kwalifikacje?

– Cóż, Pankiewicza od Ciąglińskiego odróżnia...

– Kogo? Nie znam. Źle pana słyszę. Oni pracują w naszym ministerstwie?

– Kto?

– No ten Ciągliński, czy jak mu tam?

– Panna Dominika jest niezła, panie ministrze! – podniosłem głos, aby przerwać tę komedię.

– No to, panie Tomaszu, na co pan czeka?! – ryknął minister. – Jak ktoś chce pracować za darmo, nie możemy mu tego zabronić. Ale lepiej zatrudnić na zlecenie po najniższej stawce. I proszę o pośpiech, gdyż dzisiaj jestem jeszcze tylko godzinkę. Dokumenty podpiszę od ręki! Zapraszam do siebie.

Radość panny Tatalkiewicz nie miała granic. I Moniki, która się ucieszyła, że wreszcie będzie miała kogoś do pomocy.

Zdruzgotany rozwojem sytuacji – choć jednocześnie trochę rozbawiony całą sytuacją – wprowadziłem nową pracownicę w niuanse naszej pracy, wydałem odpowiednie dyspozycje i pognałem do ministra po dwa podpisy. Jeden na umowie-zleceniu dla Dominiki Tatalkiewicz, drugi… na moim wniosku urlopowym.

***

Do położonego nad Biebrzą S. dojechałem nazajutrz w samo południe. Był gorący i słoneczny dzień. Przypomniały mi się dawne wakacje spędzane na polskiej prowincji i przygody, które zawsze mi wtedy towarzyszyły. Tym razem jednak chciałem od nich odpocząć. Od kilku lat z moim młodszym pracownikiem Pawłem “hurtowo” rozwiązywaliśmy zagadki historyczne, przemierzyliśmy naszym jeepem tysiące kilometrów po kraju i po świecie, przeżyliśmy niezapomniane i niebezpieczne przygody. Nic dziwnego, że po raz pierwszy w życiu zapragnąłem poleniuchować w samotności, popływać łódką i powędkować. Poza tym, ktoś musiał zająć się dobytkiem Leo. Tym bardziej, że mój przyjaciel trzymał w swojej zagrodzie zwierzątka.

S. to zwyczajna polska wieś. No, może nie do końca. Od wielu innych podobnych miejsc w kraju odróżnia ją jedno – opada ona bajkowym zboczem ku biebrzańskim rozlewiskom na wschodzie i Bagnu Ławki bardziej na północ, dając jeden z najpiękniejszych widoków na naszej planecie. Nie jest to może przejmujący grozą i pięknem widok w stylu Wielkiego Kanionu w Arizonie, ale tak urzekającego polskością pejzażu nie spotkacie zbyt często. Ze szczytu zbocza roztacza się cudowny widok na zielone morze traw, po którego łonie przepływa pokrętna rzeka. Tworzy ona liczne zakola i odnogi, ale głównym nurtem płynie bliżej skarpy i wpada do Narwi kilka kilometrów dalej na południe, za Wierciszewem, konkretnie w Samborach. Wczesną wiosną, zanim rozkwitną tutaj żółte „stada” kaczeńców, tworzą się niespotykane nigdzie indziej na świecie rozlewiska. Nie sposób ich wtedy pokonać suchą nogą czy nawet łódką. Zdradziecka, gigantyczna breja odstrasza swoim ogromem każdego śmiałka. Z końcem wiosny woda opada, dając azyl dla wszelkiego rodzaju ptactwa, płazów, gadów i ryb. Robi się wtedy zielono. Dopiero, hen daleko, na horyzoncie tego dzikiego i podmokłego stepu majaczą wiejskie zagrody Giełczyna, a bliżej Narwi w kierunku zachodnim, niecały kilometr od głównej szosy na Białystok, dumnie sterczy nad okolicą Góra Strękowa.

Leo mieszkał tutaj od kilkunastu lat z Muppetami. Kiedy gościłem u niego pięć wiosen temu, zastałem wtedy na jego działce małą wiejską chatę stojącą na szczycie skarpy i zbudowaną z bali po rozebranym wiejskim kościółku. Teren jego posesji był długim pasem zbocza opadającym aż do samej rzeki i ogrodzony świeżo ciosanymi palikami. Leo zamierzał wkrótce kupić większy dom, a paliki zastąpić ogrodzeniem z siatki.

Z usłanej kocimi łbami wąskiej drogi, ciągnącej się dalej na Burzyn i Radziłów, skręciłem ku zabudowaniom blisko owej skarpy, która towarzyszyła rzece przez wiele kilometrów. Piaszczysta alejka zaprowadziła mnie wkrótce na skraj wioski opadający, jak już wspomniałem, malowniczym zboczem ku dolinie Biebrzy.

Wysiadłem z jeepa, nabrałem w płuca czystego, wiejskiego powietrza i rozejrzałem się po okolicy. Wprawdzie byłem tu kiedyś, ale niewiele pamiętałem z tamtej wizyty. Jeden dom po lewej na końcu ścieżyny, na której stałem, mógł być nowym domem Leo – piętrowy, otynkowany i z dachem pokrytym czerwoną dachówką. Był ogrodzony solidną drucianą siatką. Wydał mi się jednak trochę zbyt banalny jak na gust mojego ekscentrycznego przyjaciela. Natomiast po prawej panowało królestwo dorodnych chwastów i drzewek, wśród których dominowały dziki bez i jarzębina. Ich zieleń zdawała się przysłaniać jakąś znajomą mi ruderę, za którą ciągnął się ku rzece lasek. Tak, to tutaj spędziłem z przyjacielem kilka dni. Teraz to sobie przypomniałem, ale założyłem, że Leo już tu nie mieszka i przeniósł się obok do nowego, białego domu.

Poszedłem tam. Ledwo postawiłem stopę na terenie posesji, gdy zza rogu budynku wyszedł niski człowiek z czerwoną twarzą i gołym torsem. Miał na sobie robocze spodnie.

– Pan Leonard już wyjechał – poinformował mnie, zapalając papierosa. – Dzień dobry. Ja jestem Gapiński. Jego sąsiad.

– Sąsiad? – powtórzyłem głucho.

O sąsiedzie nie wiedziałem nic. Kilka lat temu nie było tu żadnego innego domu. Widocznie ów Gapiński pobudował się tutaj stosunkowo niedawno. Tak więc przyjaciel wciąż mieszkał na tej zarośniętej działce.

– Pan pewnie do niego – zaczął mężczyzna. – Wspominał, że ktoś przyjedzie. Z samego ministerstwa.

– Tak, to ja. Na imię mam Tomasz. Byłem tu kilka lat temu. Ale, tak między nami, niewiele pamiętam...

– To dobrze, że pan się zjawił. Ale teraz niech pan, cholercia, idzie szybciutko do jego chatki i, z łaski swojej, pomoże tej młodej osobie.

– Nie rozumiem.

– Wynajmuję pokoje, a pan Leonard przed wyjazdem poprosił moją letniczkę o przysługę. On trzyma tam swoje zwierzęta. Pomagamy, mu jak możemy. Ale skoro już tu pan jest, to kłopot z głowy.

Kiwnąłem głową i ruszyłem do posesji Leo. Ponad zieloną ścianą drzew ujrzałem fragment starego dachu z kominem. Do chaty prowadziła ścieżyna, stanowiąca wąskie gardło w gąszczu bujnej ognichy i ostu. Poznałem to miejsce – ukryte, odgrodzone od reszty wsi, skazane na samotność. Wysoka na dwa metry furtka – wkomponowana w dwa dębowe bale pomalowane na zielono – była otwarta, a gruby łańcuch stanowiący jedyne zabezpieczenie luźno z niej zwisał. Mojemu przyjacielowi udało się nawet postawić ogrodzenie z siatki ciągnące się aż po samą rzekę w dole, które dawało jako takie poczucie bezpieczeństwa.

Za furtką należało jeszcze pokonać krętą alejkę, w dalszym ciągu zapuszczoną i zacienioną przez rosnące krzaki i stare jabłonki, a w dalszym planie klony i wierzby.

Zaśmiałem się pod nosem. Tak więc Leo nadal tu mieszkał! Ze swoim zwierzęcym trio, czyli z Muppetami. Ten dziwak nic się nie zmienił. A może raczej nie miał pieniędzy na rozbudowę działki i dlatego przyjął nagrodę z Ameryki.

Zanim dotarłem pod dom zerknąłem na leniwą rzekę w dole. Posesja Leo była tak naprawdę szerokim na pięćdziesiąt metrów i długim na sto pasem zarośniętego zbocza, rodzajem łagodnej skarpy, która w zimie mogłoby posłużyć jako stok narciarski. Na jej szczycie dominowała Leonówka, czyli wspomniana chata. Oba boki tej działki ogrodzone były, jak już wspomniałem, siatką. Po lewej, północnej stronie rósł za nią zagajnik, po prawej, południowej, spory lasek.

Na miejscu spotkała mnie niespodzianka. Na trawie przed betonowym tarasem, zwróconym na rzekę Biebrzę, leżała kobieta ubrana w dżinsy i koszulkę. Oddychała, lecz trwała w dziwnym bezruchu. Może dlatego, że nad nią pochylała się koza z nisko opuszczonym łbem, gotowa do ataku. Na tym nie koniec! Na grzbiecie zwierzaka siedział, a raczej szykował się do skoku, średniej wielkości pręgowany kot. Nastroszył niebezpiecznie sierść, wydając z siebie groźne pomruki pod adresem kobiety. Jedynie pies rozłożył się na zacienionym tarasie, nie biorąc udziału w tym pełnym grozy przedstawieniu. Ba, ten czworonóg prawie nie zareagował na moje przybycie. Przez kilka sekund popatrzył na mnie ufnymi ślepiami i ziewnął rozkosznie. To był Sierota – najbardziej przyjazny kundel pod słońcem, a jednocześnie leń patentowany, “psi nieudacznik”, jak go nazywał Leo. Nie wiem, czy mnie pamiętał, w każdym razie nie zaszczekał i nie zamerdał ogonem. Zresztą on wcale nie szczekał – ani na obcych, ani na swoich.

Patrząc na leżącą kobietę i jej czworonożnych agresorów, nie potrafiłem powstrzymać się od uśmiechu.

– Maggie! – krzyknąłem na kozę.

Zwierzę wcale nie zareagowało. Natomiast kobieta zerknęła w moją stronę z wielką nadzieją.

Zignorowałem piękny widok, jaki z tego miejsca roztaczał się na rzekę i otaczające ją ogromne turzycowe łąki, i zrobiłem krok naprzód.

– Maggie! – powtórzyłem ostrzej. – Huncwot! Tak nie można traktować gości.

Tym razem koza zareagowała – zabeczała. Kot natychmiast zeskoczył z jej grzbietu i podbiegł do mnie, łasząc się przymilnie. A jednak coś zapamiętałem z mojej dawnej wizyty u przyjaciela – przezwiska Muppetów.

Kobieta wreszcie podniosła się z ziemi.

– Co tu się dzieje? – zapytałem, śmiejąc się do rozpuku. – Boi się pani Muppetów?

Nie odpowiedziała. Było jej trochę głupio, a może nie mogła wyjść jeszcze z szoku. A ja zwróciłem się do każdego zwierzaka z osobna:

– Huncwocie, nie zmieniłeś się ani trochę na lepsze. Ciekawe, czy w pojedynkę też byś napadł na biedną kobietę. Maggie, nie posądzałem cię o tak agresywną postawę. Terrorystko! A ty, Sieroto, prześpisz kolejny piękny dzionek. Twoja sprawa.

W tym czasie niewiasta otrzepała dżinsy, łypiąc na mnie z rozbawieniem i jednocześnie ze zdziwieniem. Była ładną i młodą brunetką o gęstych, pofalowanych włosach, której twarz wydała mi się znajoma. Nie, nie znałem jej wcześniej. Nic z tych rzeczy! Ale ze zdumieniem odnotowałem niezwykłe podobieństwo do francuskiej projektantki mody z pierwszej połowy XX wieku, tej, która wprowadziła na rynek znane na całym świecie perfumy Chanel N° 5. Natychmiast stanął mi przed oczami portret malarki Marie Laurencin zatytułowany „Mademoiselle Coco Chanel” z 1923 roku. Zresztą, widziałem go kiedyś na własne oczy w Paryżu. Przede mną stała niemal ta sama kobieta co tamta z portretu, ale w bardziej pospolitym wydaniu z uwagi na niezbyt wykwintny strój – a za taki uważałem dżinsy i t-shirt – oraz szybkie, nerwowe ruchy ręki otrzepującej spodnie. Poza tym, coś mnie w niej denerwowało, a mianowicie perełka tkwiąca w płatku kształtnego nosa, szpecąca dość ładną buzię. Nie zachwycił mnie także jej tatuaż na ramieniu przedstawiający jakiś kwiat.

– Poszła! – wrzasnęła Coco na kozę i łypnęła badawczo na mnie. – Kim pan jest? I jeszcze jedno... nie jestem żadną „biedną kobietą”, proszę pana, okej?

Jej agresywna postawa trochę mnie zirytowała. Powinna się śmiać z zabawnego skądinąd epizodu, a nie wyżywać się na bliźnich.

– Niech się pani uspokoi – westchnąłem. – Rozumiem, że jest pani w szoku, to zrozumiałe, ale zapewniam, że niebezpieczeństwo już minęło. W końcu ta ja uratowałem pani życie, więc należy mi się odrobina życzliwości. Poza tym, nie wiem z kim mam do czynienia.

Wiedziałem już od sąsiada, że przyszła do zwierząt, ale przecież nic o niej nie wiedziałem.

– Dokarmiam zwierzęta pana Leonarda – odpowiedziała niechętnie. – Prosił mnie o to przed wyjazdem.

– Dokarmia pani? – zdziwiłem się i rozejrzałem po podwórku. – Jakoś trudno w to uwierzyć. Nie widzę tu żadnej miski, żadnej karmy, siana czy zwykłej kiełbasy.

– Wie pan – wzruszyła ramionam. – Prawdę powiedziawszy, kot sam się wyżywi. Ma tu mnóstwo myszy. Koza je trawę, więc z głodu nie zdechnie. A podobno kozy jedzą wszystko, więc ostatecznie w sytuacji kryzysowej mogłaby skonsumować tę chałupę. A pies... ? Pies nie ma apetytu. Pewnie tęskni za swoim panem.

– Chyba dobrze się stało z tym moim przyjazdem – westchnąłem niepocieszony. – Uratowałem życie tym zwierzaczkom.

– Niech pan nie przesadza.

Wyciągnęła do mnie rękę.

– Marzena Czarska, artystka graficzka, pracuję w reklamie. Wynajmuję kwaterę po sąsiedzku u pana Gapińskiego. Przepraszam, za moje fochy, ale nigdy wcześniej nie miałam do czynienia ze zwierzyńcem.

Uścisnęliśmy sobie dłonie.

– Przewróciłam się i myślałam, że skręciłam kostkę – kontynuowała wyjaśnienia. – Aż tu nagle ta koza stanęła nade mną. Nie boję się zwierząt, ale sam pan rozumie... cuchnie jej z gęby aż miło.

A zatem moja Coco była artystką! I ostro kręciła – z tą kostką u nogi. Po prostu, głupio jej się zrobiło, że przyłapałem ją na drobnych potyczkach z Muppetami.

– Czy pan nie jest przypadkiem tym przyjacielem, który miał tutaj przyjechać? – Popatrzyła na mnie uważniej. – Podobno lubi pan zwierzęta. Tylko że pan nie wygląda na dyrektora. A Leonard mówił, że przyjedzie jakiś ważniak z ministerstwa.

„A to dobre” – pomyślałem z goryczą. – „Leo nie upewnił się, czy na pewno przyjadę i poleciał do Stanów”.

– A na kogo wyglądam, proszę pani? – zapytałem.

Malarka zmrużyła oczy, aby mnie lepiej ocenić.

– Czy ja wiem… – mruczała pod nosem. – Nic ciekawego. To znaczy przepraszam pana, nie w tym sensie, oczywiście. Chciałam powiedzieć, że jest pan typowym mieszczuchem, ale i niezłym dziwakiem. Kocha pan zwierzęta i nie cierpi sztuki nowoczesnej.

– I z czego to wszystko pani wywnioskowała? – zdumiałem się.

– Z fluidów, jakie pan roztacza wokół siebie – odparła Coco i wyjęła z tylnej kieszonki jakieś zawiniątko, które okazało się tytoniem. – Poza tym widziałam, jak pan oswoił ten cały zwierzyniec.

– Lubię zwierzęta i one widać to wyczuwają. Odwzajemniają się sympatią.

– Miło z ich strony – dodała.

I zaczęła nasypywać do bibuły trochę tytoniu.

– Chce pan skręta? – zaproponowała.

– Dziękuję, ale rzuciłem. To chyba nie narkotyk?

– Że niby trawka? Nie, nie. Też rzuciłam. Palę mocny tytoń.

Nie skomentowałem tego, ale pomyślałem sobie w duchu, że lepsze to od jego żucia.

– Wie pani co? – zagaiłem. – Ma pani rację. Jestem dziwakiem i do tego starym kawalerem. No i tak się składa, że nie przepadam za nowoczesnym malarstwem, abstrakcją w szczególności. Na imię mam Tomasz i jestem przyjacielem Leo.

– Ach, nareszcie! – Uniosła rękę w geście zadowolenia. Wręczyła mi klucze do chaty, zaciągnęła się rozkosznie skrętem i popatrzyła na mnie przychylniej. – Świetnie, już nie będę musiała tutaj przychodzić. Jak bardzo się cieszę! Pan mówił serio?

– O czym?

– Że nie lubi abstrakcji?

– Bardzo poważnie, ale chyba nie obraziła się pani za to?

– Nie, za co? Tylko współczuję panu.

Coco była twardą sztuką. A może tylko pozowała na taką? Artyści często przybierali pewne sprzeczne ze swoją naturą postawy, wierząc święcie, że są kimś innym niż ich Pan Bóg stworzył. Tak było ciekawiej i przykuwało uwagę nas maluczkich.

– Rozumiem. – Uśmiechnąłem się. – Na pewno pięknie maluje pani plamy, ale ja nie jestem sympatykiem brudzenia płócien…

– Ale ja tworzę sztukę multimedialną! – prychnęła. – Idę z duchem postępu. Konceptualizm, proszę pana. To lepsze od niekończącego się kopiowania natury, chociaż czasami, tak jak teraz, przyjeżdżam, aby szukać w dzikich stronach inspiracji dla wyższej sztuki. Ale pan tego nie zrozumie. Niech zgadnę, lubi pan obrazy z wiejskimi pejzażami i tłuste kobiety Rubensa?

A więc Coco traktowała przyrodę instrumentalnie. Dopóki meandry rzeki Biebrzy i dzikie torfowiska mogły jej pomóc w natchnieniu do stworzenia kolejnej abstrakcji albo telewizyjnej reklamówki, dopóty akceptowała istnienie przyrody. I to wszystko.

– Uwielbiam „Wenus z Urbino” Tycjana – oświadczyłem.

Gdy tak rozmawialiśmy, kątem oka spostrzegłem, jak Maggie podchodzi bliżej malarki i staje bezczelnie za jej plecami.

– Niech pani uważa! – krzyknąłem.

Ale było już za późno. Maggie zamachnęła się łbem i uderzyła kobietę w pośladek. Ta przerażona rzuciła się do ucieczki.

– Jezu, biją! – wrzeszczała.

Sierota ocknął się z letargu na tarasie i powiódł leniwym wzrokiem w stronę uciekającej kobiety. Jeszcze tylko Huncwot rzucił się w pogoń za intruzem.

– Niech nas pani jeszcze kiedyś odwiedzi! – krzyknąłem za nią.

Ale już zniknęła w chaszczach otaczających dom Leo. Skrzypnęła niewidoczna stąd furtka, a ja poklepawszy kozę po grzbiecie, ruszyłem leniwym krokiem do parkującego za ogrodzeniem jeepa.

Po chwili, przestawiłem pojazd bliżej furtki i zabrałem swoje rzeczy.

Przez kilka następnych godzin miałem mnóstwo pracy. Wewnątrz chaty zastałem bowiem taki nieporządek, że mój bałagan w kawalerce na Krakowskim Przedmieściu mogłem uznać za całkiem przeciętny.

Z tarasu wchodziło się przez skrzypiące drzwi do wąskiego przedpokoju ciągnącego się wzdłuż całej długości budynku. Podłoga niemiłosiernie trzeszczała i w ogóle miało się wrażenie, że w każdej chwili może się zawalić pod naszym ciężarem. Po lewej znajdował się duży salon, w środku kuchenka, dalej zamknięty na kłódkę magazynek, a kolejne drzwi prowadziły do sypialni. Wszędzie było pełno kurzu i pajęczyn. Trochę zaczynałem żałować mojej decyzji o spędzeniu tutaj urlopu. A kiedy odkryłem, że w chatce nie ma nawet prądu, gotów byłem wyjechać stąd na dobre. Ale wystarczyło popatrzeć na Muppety, aby szybko zmienić zdanie.

Tak więc mój przyjaciel był absolutnym outsiderem, samorodnym wygnańcem, który wzorem naszych pradziadów używał świeczek, starej lampy naftowej, brzytwy i miednicy. Nawet radia nie miał. Na szczęście w kuchni działała butla gazowa.

Przyniosłem z jeepa latarkę, lornetkę i skrzynkę z narzędziami. Do wieczora naprawiałem okna, zawiasy u drzwi i inne elementy skromnych mebli. Udało mi się także pobieżnie posprzątać salon.

Ale nie dane mi było odpocząć. Późnym popołudniem beczenie Maggie kazało mi odstawić szmaty i śrubokręt na bok. Musiałem zająć się moimi czworonożnymi przyjaciółmi. Zauważyłem bowiem jedno, że gdy Maggie zaczynała specyficznie beczeć, wtedy pozostałe zwierzaki schodziły się pod taras jak nawiedzone. Nawet Sierota przestrzegał tego rytuału i cudownie ożywał.

Co z tego, skoro w chatce nie było nawet suchej kromki chleba, a ja nie zdążyłem zaopatrzyć się w artykuły spożywcze. Jedyne, co mogłem teraz zrobić, to napoić Muppety. Na szczęście studnię znalazłem na granicy z posesją pana Gapińskiego.

Dochodziła dziewiętnasta, więc w pośpiechu wsiadłem do jeepa. Najbliższy sklep znajdował się niedaleko brukowanej szosy. Zdążyłem przed zamknięciem. Zaopatrzyłem się zatem w chleb, masło, trochę zleżałej kiełbasy, musztardę i inne niezbędne artykuły.

Gdy wychodziłem z zakupami pod pachą, pod sklep zajechało czarne BMW z białostocką rejestracją, wznosząc wokół tuman kurzu. Z samochodu wysiadł wysoki, dobrze zbudowany mężczyzna z przylizanymi i zaczesanymi do tyłu włosami. Ubrany był w sztruksy i ciemną koszulkę. Na nosie miał okulary przeciwsłoneczne.

Zza chmury pyłu wyłoniły się postaci trzech chłopców i dziewczyny stojących po drugiej stronie drogi. Jeden z nich zakasłał, inny ręką odganiał od siebie unoszącą się w powietrzu chmurę pyłu. Idący do sklepu kierowca BMW śpieszył się, bo właśnie zamykano sklep. Przechodząc obok mnie, wytrącił mi zakupy. I pewnie wszystko skończyłoby się na pozbieraniu z ziemi produktów, gdyby nie agresywna postawa młodego człowieka.

– Uważaj pan! – syknął. – Czego się rozpychasz, człowieku?

Nagle, stracił mną zainteresowanie. Zauważył, że ekspedient zamyka sklep, więc podbiegł do drzwi i wcisnął w ich szparę nogę. Potem pchnął je z taką siłą, że sklepowego odrzuciło do środka. Usłyszałem jęk mężczyzny.

Nawet nie sięgnąłem po zakupy.

– Nie zna pan popularnego słowa, którego zazwyczaj używa się w podobnych sytuacjach? – rzuciłem zdenerwowany.

– Znam. To słowo, to “spadaj”!

Zaśmiał się ze swojego dowcipu.

– Wystarczyć powiedzieć “przepraszam” i poprosić o obsługę – kontynuowałem. – Moimi zakupami niech się pan nie przyjmuje. Ale to, co zrobił pan z ekspedientem, to już rozbój w biały dzień.

Młody człowiek w okularach przeciwsłonecznych podszedł do mnie i uśmiechnął się szyderczo pod nosem.

– Co tam bredzisz, staruszku?

Stanął obok mnie i bezczelnie rozdeptał leżące obok masło. A kiedy skończył, przerażony obejrzał swoje buty.

– No, nie – jęknął. – I jeszcze buty mi pobrudził.

– Przepraszam – rzuciłem ironicznie.

Kopnął resztę zakupów, a następnie wytarł swoje buty o trawę i ruszył dziarsko do sklepu. Drzwi były otwarte, gdyż wystraszony ekspedient nie śmiał zamknąć swojego przybytku. Młody człowiek wszedł do środka, a ja obejrzałem się za siebie. Podeszła do mnie grupka nastolatków. Jednakże, gdy się lepiej przyjrzałem owej dziewczynie, stwierdziłem, że jest starsza od chłopaków. Miała lekko ponad dwadzieścia lat, ale z powodu drobnej, dziewczęcej sylwetki i subtelnej buzi mogła być postrzegana – przynajmniej z pewnej odległości – jako nastolatka.

– Niech pan lepiej się stąd zabiera – szepnęła. – Z takim się nie wygra. Przecież to kawał chama i łobuza.

Spojrzeliśmy na walające się na ziemi zabrudzone od piasku kiełbasę i połamany chleb. Z tego wszystkiego ocalał jedynie słoik z musztardą.

– I gdzie ja teraz kupię kolację? – zawyłem. – Mam do wykarmienia jeszcze trzy gęby, a nie mam nic. Musztardą się nie najemy.

Młoda kobieta chwyciła mnie za rękę i ruszyła w kierunku przeciwnym do miejsca mojego noclegu.

– Idziemy! – zawołała na chłopców i zaraz zwróciła się do mnie. – Znajdziemy coś dla pana w naszej kuchni. Jesteśmy na obozie językowym. Uczę ich angielskiego. Mieszkamy na końcu wsi.

Chłopcy ruszyli za nami.

– A tak w ogóle Sławka jestem – przedstawiła się.

Obejrzałem się jeszcze za siebie.

Młody człowiek wyszedł ze sklepu, niosąc dwie butelki wódki, kilka butelek piwa i napoje gazowane. Nie patrzył na nas. Wrzucił zakupy na tylne siedzenie, usiadł za kierownicę i ruszył z piskiem opon w kierunku szosy. Tuman pyłu znowu przesłonił sklep.

Machnąłem na wszystko ręką i popatrzyłem na Sławkę.

Była miłą blondynką o subtelnym, rudawym odcieniu blond włosów. I – podobnie jak Marzena Czarska – kogoś mi przypomniała. Czyżbym dzisiaj doświadczał jakiegoś malarskiego déjà vu? Na dobrą sprawę, jakby się rozejrzeć po ludziach, to do każdego z nas można by dopasować jakiś znany lub mniej znany portret.

Nie wiedziałem jednak, kogo Sławka mi przypomina, ale w tej dziewczynie o prostych i równo przyciętych do wysokości brody włosach było dużo łagodności i szlachetności. Nie należała do tak zwanych piękności, ale emanowała z niej kobiecość w starym, dobrym stylu. Na sobie miała schludną sukienkę z rysunkami słoneczników, a zachowywała się tak naturalnie, że mógłbym patrzeć na nią godzinami. Nie narzucała się, nie grymasiła i nie dziwaczyła, lecz kiedy trzeba potrafiła być ostra i zdecydowana.

– Tomasz – przedstawiłem się z opóźnieniem.

Na chwilę zapomniałem, że w Leonówce czekają na mnie wygłodniałe Muppety.

– Przyjechałem dzisiaj. Mieszkamy na końcu wsi, na szczycie zbocza. Mamy tam nawet mały las.

– Z całą rodziną pan przyjechał?

– A nie, skądże.

– Wspominał pan o trzech głodomorach…

– Ach, Huncwot, Maggie i Sierota! To moi nowi przyjaciele. Pochodzą z tych stron.

*

Obóz językowy dla niedużej grupy młodzieży szkolnej mieścił się na terenie gospodarstwa zajmującego się agroturystyką pół kilometra za sklepem na skraju lasku.

Sławka przyniosła z kuchni wielki słój grochówki, bochen chleba, butelkę mleka, konserwę, żółty ser i trochę rzodkiewek. Zostałem także zaproszony na wieczorek, ale musiałem odmówić ze względu na Muppety. Obiecałem jednak odwiedzić ich jutro i wziąć udział w planowanym ognisku. I kiedy odwróciłem się plecami do Sławki, przed oczami stanął mi stary obraz florenckiego malarza Agnolo Bronzino z 1542 roku przedstawiający Izabelę Medycejską. Sławka przypominała ową młodocianą księżniczkę.

– Już wiem! – krzyknąłem triumfalnie, jakbym odkrył rzecz niezwykłą, i popatrzyłem na zdumioną Sławkę. – Izabela Medycejska! Otóż to, Izabella Medycejska. Jak nic!

I mamrocząc, odszedłem w lepszym humorze.

W Leonówce rozdzieliłem prowiant według wieku, wagi i predyspozycji układu pokarmowego każdego zwierzaka. Zrobiłem sobie trochę kanapek i odlałem trochę zupy do garnka. A potem na tarasie spokojnie spałaszowałem kolację, wpatrzony w roztaczający się przede mną cudowny widok na dolinę Biebrzy. Zupełnie mi nie przeszkadzało, że Huncwot niezauważenie wyjadł z mojego talerza zupę, a Maggie podstępnie podskubała kanapkę.

Słońce szykowało się do snu, ale było jeszcze widno. Patrzyłem jak zauroczony na ogrom tutejszej przyrody. Przystawiłem lornetkę do oczu. Obserwowałem perkozy bliżej rzeki i nieco dalej czaple. Były prześliczne. Gdzieś bliżej mnie stary człowiek wracał łódką z połowu. W obiektywie lornetki mogłem nawet odczytać nazwę firmy produkującej zestaw jego wędek.

Zerknąłem dalej. Poprawiłem ostrość widzenia i zobaczyłem jakąś stodołę na skraju Giełczyna, w bliskim sąsiedztwie lasu. Obok niej stał dom. Na teren zagrody wjechał właśnie zielonkawy żuk, a na podwórzu kręcili się jacyś ludzie. Po chwili zaczęli wynosić z pojazdu skrzynie.

Nie byłoby w tej krzątaninie niczego nadzwyczajnego, gdyby nie jeden fakt. Otóż pod dom zajechał czarny BMW. Wysiadł z niego młody człowiek w przeciwsłonecznych okularach, ten sam przylizany typ, który nie tak dawno pozbawił mnie i moich czworonożnych przyjaciół kolacji.

ROZDZIAŁ DRUGI

JAK SIĘ DOI KOZY * ŚNIADANIE PODANO, SIR * KPINY COCO * POZNAJĘ PODOPIECZNYCH SŁAWKI * I ZNOWU MAGGIE  W AKCJI * KRZĄTANINA * PIERWSZY REJS ŁÓDKĄ * KONTEMPLUJĘ W ZAKOLU RZEKI * WERONIKA I CZARNY BOCIAN * GDZIE JEST HANS? * UCIEKAMY PRZED DESZCZEM * ZDJĘCIE Z RUDZIELCEM * CZY PODRYWAM MĘŻATKI? * W GONIĄDZU * PRZEMOC PO DRUGIEJ STRONIE TORFOWISKA * NA POLICJI W WIŹNIE * DZIWNE ZACHOWANIE RATAJCZAKA I JEGO SZWAGRA

Spałem jak suseł. Obudziło mnie dopiero beczenie kozy. Był piątek, mój pierwszy ranek w S. Odsunąłem od siebie lekko zawilgocony koc, wstałem otępiały z łóżka – a było ono lichą konstrukcją zbitą z desek, z grubą pierzyną zastępującą materac – i wyszedłem na werandę. Ptaszki świergotały jak nakręcone, rzeka w dole leniwie zdążała do swego ujścia kilka kilometrów dalej na południe, podmokła łąka towarzysząca jej biegowi suszyła się w pierwszych promieniach słońca. I tylko Maggie psuła majestat owego poranka, tłukąc łbem o balustradę. Sierota spał w kącie tarasu i ledwo na mnie spojrzał. Jedynie Huncwota gdzieś poniosło.

Oho, zanosiło się, że Maggie nie ustąpi.

– I czemu tak walisz? – przemówiłem. – Chcesz, żeby chałupa się zawaliła? Już dobrze, dobrze… masz rację, Maggie, nikt cię wieczorem nie wydoił.

Czy doiliście kiedyś kozę? Bo ja nigdy tego nie robiłem.

Chcąc nie chcąc, musiałem doświadczyć tej czynności pierwszy raz w życiu, nie mając pod ręką żadnego podręcznika. Jeśli miałem tu spędzić dwa tygodnie, musiałem się tego nauczyć.

Wziąłem z kuchni jakiś garnek i wyszedłem przed taras. Klęknąłem przed kozą.

Niestety, za każdym razem moje palce zesmykiwały się z małych kozich strzyków.

– Dlaczego żaden genetyk nie wyhodował kozy, która potrafiłaby sama się wydoić – szepnąłem pod nosem wściekły na moją niemoc.

Wtedy poczułem za swoimi plecami czyjąś obecność.

To była Sławka.

– Co pan robi? – przeraziła się.

– Nie widzi pani? – odburknąłem. – Doję kozę.

– To jest dojenie? To jest wszystko, tylko nie dojenie. Pan chce wyrwać biednej kozie strzyka.

I zdecydowanym ruchem odciągnęła mnie od Maggie, przykucnęła i zaczęła ją doić z taką wprawą, jakby była najlepszym dojarzem w okolicy. Jej palce delikatnie naciskały strzyk, a ja nie wiedziałem, czy jest to zwykłe dojenie, czy może patrzę na popis wirtuozerskiej gry flecistki. Jednak zamiast muzyki płynęły cienkie mleczne strumienie, które rozbijały się o dno garnka z metalicznym dźwiękiem.

– Należy nacisnąć u nasady i przenieść ucisk sąsiednich palców ku dołowi – instruowała mnie Sławka. – Z wyczuciem. I z uczuciem. O, widzi pan, jakie to proste? Hej, dzieciaki!

Krzyknęła za siebie i na podwórku pojawiła się zaraz poznana wczoraj trójka jej podopiecznych.

– Zobaczcie, jak wygląda dojenie! – zachęcała ich.

– Nie jesteśmy dzieciakami – obruszył się wysoki, chudy chłopak z bujną blond czupryną. Na nosie miał plaster, którego wczoraj nie zauważyłem, więc zapewne była to świeża rana. – I po co doić kozy albo krowy, jak gotowe mleko w kartonach czeka na nas w sklepie?

– Ale przedtem trzeba wydoić, co nie? – zaśmiał się chłopak o śniadej twarzy. – Widzisz, Piotrek, jak kiedyś nasi przodkowie załatwiali sobie śniadanie?

– Otóż to, Grzegorzu – dodała Sławka. – I bądźcie cicho. Koza nie lubi hałasu.

Spojrzałem na nich, a następnie przeniosłem wzrok w kierunku wejścia na posesję.

– Furtka była otwarta – wyjaśniła Sławka. – Łatwo pana znaleźliśmy. Przy końcu wsi, nad zboczem koło lasku. Lepiej niech się pan zamyka na noc.

– Zapomniałem o łańcuchu. Ale skąd ta umiejętność? Chodzi mi o dojenie.

– To proste, pochodzę ze wsi.

Chłopcy otoczyli zaniepokojonego obecnością obcych Sierotę. Zaczęli go głaskać i zasypywać słodkimi epitetami. Ale psu szybko znudziły się wszelkie pieszczoty. Ignorując gości, odwrócił się do nich grzbietem i ułożył do snu.

– Czy on jest chory? – zapytał Piotrek.

– Nie, to tylko wrodzona melancholia – odpowiedziałem.

Trzeci chłopak, krótko ostrzyżony szatyn w drucianych okularach na nosie, wskazał ręką tył domu.

– To pana? – zapytał. – Ten jeep przed wejściem na działkę?

– Służbowy – odpowiedziałem lakonicznie.

– Chętnie się przejedziemy...

– Nie masz prawa jazdy, Kacperku – zaśmiała się słodko Sławka.

– To chociaż usiądziemy z tyłu, a pan Tomasz poprowadzi.

 – Przykro mi, panowie! – zawołałem radośnie. – Jestem na wakacjach. Koniec z samochodem! Na całe dwa tygodnie go nie odpalę. Nie ma mowy. Dopiero, jak będę stąd wyjeżdżał.

Jak bardzo się myliłem w tej kwestii, miałem przekonać się niebawem, ale na razie trwała sielanka.

– Z pana to doprawdy asceta – skrzywił się Grzesiek. – A ma pan tu chociaż prąd?

– Nie mam. Ale tak mi dobrze. I niech tak pozostanie.

– Dziwny z pana człowiek – mruknął Piotrek.

Sławka wstała z garnkiem do połowy wypełnionym kozim mlekiem.

– Śniadanie podano, sir.

Z gracją podała mi garnek.Wypiłem duszkiem trochę mleko, ale w porę odstawiłem naczynie. Nie mogłem zapominać o moich czworonożnych przyjaciołach.

– Tak więc to są ci pana przyjaciele – zagaiła Sławka, patrząc na zwierzęta. – A gdzie trzeci?

Nalałem trochę mleka do dwóch spodeczków i zacząłem wołać:

– Kici, kici! Huncwot! Kici, kici!

Przywołując kocura, rozbawiłem przy okazji chłopaków. Być może widok mieszczucha zabawiającego się w wiejską gosposię był dla nich nieco groteskowy, ale dzisiaj byłem w radosnym nastroju. Nic nie mogło mnie wyprowadzić z równowagi.

– Kici, kici! – wołali chłopcy. – Kici, kici! Papu, papu!

Nagle na podwórku pojawiła się Coco, wyraźnie zaciekawiona naszymi nawoływaniami. Była ubrana tak samo jak wczoraj, a towarzyszył jej młody, smukły mężczyzna z długimi włosami zawiązanymi z tyłu w koński ogon. Nieznajomy miał na sobie luźne spodnie i długą lnianą koszulę sięgającą do kolan.

– Co tu się dzieje? – Ogarnęła przerażonym wzrokiem zgromadzone przed tarasem towarzystwo. – Przechodziliśmy ścieżką obok działki i usłyszeliśmy jakieś hałasy…

– A witam panią, Marzeno. – Posłałem jej czarujący uśmiech i zerknąłem pytająco na wysokiego młodzieńca, z którym przyszła.

– To Kuba! – przedstawiła go szybko. – Mój kolega. Odwiedził mnie.

– Pan też artysta? – zapytałem.

– Nie wiem. Dla jednych artysta, dla drugich aferzysta.

– Abstrakcja? – zmierzyłem go surowym wzrokiem.

– Graffiti.

– A co to jest? – zdziwiłem się.

– Jak to co? Żartuje pan? – prychnął.

– Mówię poważnie.

– Widział pan takie malunki w miejscach publicznych?

– I co z tego?

– To jest właśnie graffiti. Sztuka nowoczesna.

– Sztuka? – zdziwiłem się szczerze. – Myślałem, że to akty wandalizmu. A to sztuka! Ależ czasy się nam się zmieniły.

W dalszym ciągu nie opuszczał mnie dobry humor. Zaczęły podobać mi się te moje wakacje nad Biebrzą. Było dużo humoru i sporo ciekawych ludzi.

Wreszcie przybiegł Huncwot i podbiegł do spodeczka z mlekiem. Coco wyciągnęła z kieszeni tytoń i bibułki. Zerknęła nieco ironicznie na moich gości.

– Ale skąd tu tyle dzieci? Nie powie pan, że jest dyrektorem obozu młodzieżowego? Leo nic o tym nie wspominał.

– To obóz młodzieżowy mnie odwiedził – wyjaśniłem. – Ale tylko na chwilę. Panna Sławka jest opiekunką tych chłopców. Pani Sławko, to jest Marzena.

Sławka skinęła głową na powitanie, ale Coco nawet na nią nie spojrzała. Włożyła skręta do ust i przypaliła go. Zaciągnęła się i nagle, ku swojemu przerażeniu, zauważyła szykującą się do ataku Maggie. Koza przybrała stricte bojową postawę i z nisko opuszczonym łbem ruszyła na nią.

– Tytoń! – krzyknąłem. – Maggie nie znosi tytoniu!

– Boże, ratuj! – darła się wniebogłosy Coco.

Widać, nie zapomniała wczorajszego incydentu, gdyż momentalnie schowała się za Kubę.

Ale jej przyjaciel, jakby nie było dość duży i dorosły chłop, okazał się wielkim tchórzem. Jak tylko spostrzegł nacierającą na nich kozę, sam rzucił się do ucieczki za dom.

– Poczekaj! – wołała za nim Coco i też dała dyla. – Nie zostawiaj mnie! Ra-tun-ku!

Coco i jej przyjaciel znikli w popłochu za rogiem chałupy i dopiero wtedy Maggie wyhamowała. A my, zgromadzeni przed domem, wybuchnęliśmy gromkim śmiechem.

– Zdaje się, że Maggie bardziej od tytoniu nie znosi pani Marzeny – zauważyła Sławka.

***

Kiedy zostałem sam, zagotowałem wodę w blaszanym kubku, wypiłem herbatę i przekąsiłem coś na zimno. Przeżuwanie chleba z kawałkami konserwy umilałem sobie oglądaniem przez lornetkę doliny rzeki, która dosłownie rozpościerała się u mych stóp. W pewnym momencie, wiedziony instynktem, skierowałem obiektyw na gospodarstwo, które wczoraj odwiedził mężczyzna w czarnym BMW. Ale dzisiaj było tam pusto. Przed zamkniętą stodołą stał tylko traktor. Na podwórzu nie kręcili się ludzie, nie licząc gospodyni karmiącej gęsi. Kobieta wykonywała te same ruchy z niezrozumiałą dla mieszczucha powtarzalnością, jakby pośpiech i stres nigdy nie zawitały w te strony. Zdawało się, że czas cofnął się do epoki, w której nie znano pojazdów mechanicznych i urządzeń na prąd, a ludzie żyli z dnia na dzień zgodnie z naturą. Dziękowałem w duchu przyjacielowi, że mogłem przyjechać do S. i odpocząć od zgiełku miasta. Nie przeszkadzały mi tutejsze spartańskie warunki. Wręcz przeciwnie! Bez gazet, bez radia i bieżącej wody dało się żyć i był to żywot w pewien sposób rajski. Ba, nawet zwykłego łóżka tu nie było! Moje zmysły się wyostrzyły – świat pachniał intensywniej, kolory zaś nabierały ostrości. W tych polowych warunkach nawet zwykła herbata i pajda wiejskiego chleba miały bogaty smak. Oddychałem pełną piersią.

Po kąpieli w rzece zabrałem się do sprawdzenia stanu technicznego łódki, którą znalazłem z tyłu chałupy. Leżała odwrócona na ziemi obok drewnianej szopy i po krótkiej inspekcji uznałem, że nadaje się do użytku.

Wpół do pierwszej udało mi się zaciągnąć laminatową łupinę na brzeg rzeki, przymocowałem jeszcze wiekowy ster i silnik (na szczęście w zardzewiałym kanistrze było trochę paliwa) i po trzech kwadransach popłynąłem w pierwszy rejs po krętej Biebrzy. Wiosłowałem pod prąd, więc zmęczyłem się już na pierwszym zakręcie, gdzie nurt był bystrzejszy. Uruchomiłem silnik. Otoczony z obu stron przez trzcinę, szuwary lub podmokłe łąki, wreszcie poczułem uzdrawiającą moc największego w Polsce rezerwatu przyrody. Biebrza – zwana niegdyś Bobrem od zamieszkujących jej dolinę bobrów – choć nie jest rzeką długą (ma tylko 155 kilometrów długości), rozlewa się szeroko w środkowym biegu, tworząc rozlewiska, a poniżej Sztabina tworzy wiele malowniczych zakoli i odnóg, przepływa wreszcie przez rezerwaty w Osowcu i Czerwone Bagno, w którym można spotkać łosia i stanowiska lęgowe wielu gatunków ptaków wodno-błotnych i drapieżnych. Co istotne dla kajakarzy czy użytkowników zwykłej łódki, na rzece nie ma przepraw ani tak zwanych „przenosek”, a zatem teoretycznie można przepłynąć ją od samych Wzgórz Sokolskich na północy, gdzie nabiera rozpędu, aż do jej ujścia do Narwi w okolicach Wizny. Na ostatnim odcinku swojej wędrówki Biebrza płynie leniwym nurtem i nie tworzy tak rozlicznych i porośniętych szuwarami meandrów.

Dobiłem do dzikiego brzegu i zgasiłem silnik. Znalazłem się pośród mokrych łąk, otaczały mnie wysoka trzcina, gęste szuwary i zarośla olsu. Patrzyłem na leniwy nurt i cieszyłem się, że w tych stronach zanieczyszczenie środowiska nie zdewastowało w takim stopniu fauny i flory, jak chociażby na moich ukochanych Mazurach. Popiskiwały gdzieś ukryte w szuwarach ptaki, a jakiś większy, ciemny ptak (chyba bocian) sfrunął z nieba, by skryć się w zaroślach. A ja patrzyłem na to wszystko jak na cuda natury, jednocząc się w ten bierny sposób ze światem.

I gdy tak skulony w łódce kontemplowałem otaczającą mnie przyrodę, po kwadransie albo dwóch, poczułem za sobą czyjąś obecność. Odwróciłem się.

W pierwszej chwili pomyślałem, że ktoś ukryty na brzegu celuje do mnie z karabinu, ale zaraz ujrzałem długi na pół metra i gruby jak ludzka noga obiektyw aparatu fotograficznego, a za nim kobiecą głowę w zielonkawej czapce z daszkiem.

– Nie ruszać się – wyszeptała kobieta niskim głosem. Mówiła po polsku z wyraźnym niemieckim akcentem. – Nie oddychać. Ani słowa.

Znieruchomiałem. Obiektyw celował w zarośla na drugim brzegu, kilka metrów od mojej łódki. Teraz i ja dostrzegłem tam ciemnego ptaka na długich nogach ocierającego się o pędy trzciny. Bocian czarny.

Wstrzymałem oddech i czekałem. A jednak wykonałem jakiś ruch, bo łódź skrzypnęła i wtedy z szuwarów ptak wystrzelił w górę z głośnym trzepotem skrzydeł.

– Pudło! – wrzasnęła kobieta, a obiektyw opadł w dół. – Pudło! I wszystko przez ciebie! Pół godziny polowałam na bociana czarnego!

Zrobiło mi się głupio. Nie wiedziałem jak się zachować. W końcu nie zrobiłem niczego niestosownego.

Wyskoczyłem z łódki na kawałek suchej łąki między trzcinami, gdzie ukrywała się kobieta z aparatem. Do wsi było tutaj z półtora kilometra. Można się było do niej dostać tylko odnogą rzeki. Nikt przy zdrowych zmysłach nie odważyłby się sforsować tych podmokłych terenów pieszo, a nawet jeśli uszedłby ze sto metrów, omijając zarośla i kępy turzyc, nieoczekiwanie na jego drodze pojawiała się kolejna odnoga lub rozlewisko.

– Tomasz jestem – przedstawiłem się. – I przepraszam.

– Weronika. – Podała mi rękę i zaczęła odkręcać obiektyw. Spojrzała w górę i westchnęła. – Chmury. Chyba zanosi się na deszcz.

Popatrzyłem tam. Miała rację. Tak mnie porwała moja pierwsza wyprawa po rzece, że mojej uwadze uszło zachmurzone niebo. Tym bardziej, że teraz patrzyłem już tylko na nią. Była ładną, wysportowaną szatynką w wieku trzydziestu kilku lat o krótko ściętych włosach skrywanych pod czapeczką. Sprawiała wrażenie osoby otwartej i kochającej naturę, a przy tym pewnej siebie. Nie miała makijażu, więc widoczne były delikatne zmarszczki na jej czole i w kącikach ust. Jej ogorzała od słońca twarz sugerowała, że nie unikała słońca. Z pewnością dużo podróżowała i dlatego zamiast zwiewnej sukienki i falujących na wietrze loków nosiła praktyczne spodnie w kolorze khaki i łatwą w utrzymaniu fryzurę. W tym stroju przypominała myśliwego uzbrojonego w drogiego Nikona.

– Ale gdzie pani łódka? – zapytałem, rozglądając się po rzece.

Wskazała ręką gdzieś za siebie.

– Tam dalej – odpowiedziała. – Jestem z Hansem. Muszę do niego zadzwonić.

Sięgnęła po telefon i zaraz ciężko westchnęła, patrząc na wyświetlacz.

– Przynosi mi pan pecha – mruknęła. – Telefon się rozładował.

– Przepraszam.

– Hans zostawił mnie tutaj jakąś godzinę temu i popłynął w górę rzeki. Teraz będzie miał problem z odszukaniem mnie.

– Jest pani Niemką?

– Z Berlina Zachodniego. Dostałam zamówienie na album o ptakach zamieszkujących tutejsze bagna. Dla młodzieży szkolnej. Hans to mój mąż. Jest fotografikiem amatorem i przyjechał mi pomóc. Dobrze zna te tereny. Ja z kolei mam polskich krewnych i dlatego znam wasz język. Och, tutaj jest pięknie. Już od kilku dni polujemy „bezkrwawo” na rzadkie okazy. Pan turysta czy miejscowy? Stawiam raczej na tego pierwszego.

– Zgadła pani. Jestem historykiem sztuki z Warszawy. Podziwiam piękno tej krainy. Przyjechałem odpocząć od papierkowej roboty, zagadek historycznych i humorów mojego ministra, gdyż pracuję w Ministerstwie Kultury i Sztuki.

– Natura to dopiero dzieło sztuki.

Uśmiechnąłem się, wyrażając tym samym aprobatę dla jej słów. Wsiedliśmy do łódki.

Weronika usiadła z przodu, a ja zacząłem wiosłować.

– Rozumiem pana – mówiła, układając w dużej skórzanej torbie oprzyrządowanie aparatu. – Po każdym powrocie do Berlina z podobnej podróży wpadam w lekkie przygnębienie. Ciągnie mnie do kolejnego wyjazdu. Co to będzie, jak stąd wrócę? Już tęsknie za Biebrzą, mimo, że dopiero przyjechałam?

– Pojedzie pani w inne urocze miejsce – odparłem.

Tak więc Weronika była mężatką i zawitała w te strony ze swoim mężem w celach zawodowych. Wprawdzie nie zauważyłem na palcu kobiety obrączki, ale przecież w dzisiejszych czasach nie wszyscy małżonkowie je nosili.

Płynęliśmy w górę rzeki, ale łódki z Hansem, jak na złość, nigdzie nie było.

– O, tutaj! – Wskazała palcem małą wysepkę pośrodku odnogi. – Poznaję to miejsce! Tutaj Hans „polował” na kaczki. Gdzie on może być? Popłynął jeszcze dalej?

Tego nie wiedzieliśmy. Jak na złość, wokół nas zaczęły szemrać zarośla, wiatr mocniej podwiewał. Po chwili z nieba spadły pierwsze krople deszczu.

– I co ja teraz zrobię? – jęknęła Weronika. – Będzie padać. Hans! Hans!

Tym zawołaniem spłoszyła tylko stado kaczek na brzegu, ale żaden ludzki głos jej nie odpowiedział.

– Być może jest gdzieś niedaleko, ale obawiam się, że sprawdzenie tego nie wchodzi w rachubę – stwierdziłem, patrząc z niepokojem na przewalające się po niebie chmury. – Musimy schronić się przed deszczem.

 Bez słowa odpaliłem silnik. Zawahała się.

– Hans będzie mnie szukał – powiedziała. – Jeśli stąd odpłyniemy, pomyśli, że coś mi się stało, że utonęłam albo gdzieś ugrzęzłam.

– Gdzie nocujecie?

– W Goniądzu. W pensjonacie nad samą Biebrzą. Pojechaliśmy samochodem do Burzyna i tam wynajęliśmy łódkę.

– O, to spory kawałek stąd. Do mnie jest zdecydowanie bliżej. Zapraszam panią do siebie. Przeczekamy deszcz, a później poszukamy Hansa. Mogę też podrzucić panią do Burzyna albo na kwaterę. Hans się znajdzie.

– Hans! – znowu krzyknęła.

I znowu nikt jej nie odpowiedział.

Nie było innej rady, musieliśmy jak najszybciej odpłynąć. Deszcz zaczął mocniej kropić. Poszarzało. Zarośla z brzegu kłaniały nam się nisko, a wiatr marszczył gniewnie wodę. Płynąc na silniku, minęliśmy miejsce naszego spotkania i gdy przerzedziły się szuwary, w oddali ukazało się zbocze z Leonówką na szczycie.

– Tam mieszkam – oświadczyłem, wskazawszy ręką posesję.

Ale prawdziwa ulewa dopadła nas, gdy dobiliśmy na skromną przystań mojego przyjaciela. Po zacumowaniu łodzi rzuciliśmy się do biegu pod górę. Po dwóch minutach wpadliśmy do chatki przemoczeni do suchej nitki. Powyciągałem skądś koce i ręczniki, którymi próbowaliśmy się osuszyć. Niestety, nie było tutaj żadnego urządzenia grzewczego, pieca ani kominka. Wstawiłem zatem wodę na herbatę, wyjąwszy z torby butelkę rumu, którą od pewnego czasu zabierałem ze sobą w każdą podróż.

Za oknem deszcz powoli przechodził w mżawkę, a w nasze ręce trafiły kubki z gorącą herbatą z dodatkiem rumu.

Weronika rozejrzała się po salonie i nie wiedziała, co powiedzieć.

– To domek mojego przyjaciela – pośpieszyłem z wyjaśnieniami. – Wyjechał do Stanów Zjednoczonych, więc wpadłem tu na dwa tygodnie.

– Można tu jakoś podładować baterię?

– Przykro mi. – Zaśmiałem się. – Przyjaciel mieszka w spartańskich warunkach. Nie używa nawet prądu. Goli się brzytwą. Nie uznaje telewizji. Jedyne, co mogłem pani zaproponować, to kawałek suchego ręcznika i gorąca herbata.

Nagle, zauważyła wylegującego się na łóżku kota.

– O, jakie miłe towarzystwo!

– Na zewnątrz jest także Maggie, ale pewnie poszła na tył chatki do szopy. Mam tu na utrzymaniu jeszcze psa melancholika. Pewnie razem z kozą schowali się przed deszczem. Natomiast Huncwot, jak każdy mruczuś, ma maniery arystokratyczne, lubi wygodę. Poza tym on jedyny wie, jak dostać się do tego domu, gdy jest zamknięty.

– Jak?

– A tego to ja już nie wiem.

Pijąc herbatę, rozmawialiśmy. Weronika opowiadała mi o swoich podróżach po Europie i o pracy w wydawnictwie. Wyjęła nawet ze skórzanej torby wywołane wczoraj zdjęcia, które zrobiła w tych stronach kilka dni temu. Obejrzałem je z przyjemnością, były zresztą wykonane profesjonalnie i przedstawiały ciekawe ujęcia gadożera i różnych kaczek.

– Jeszcze tylko brakuje mi do kolekcji bociana czarnego, bekasika i mewy białej – opowiadała z pasją. – Te dwa ostatnie ptaki są niespotykane nigdzie indziej w Europie.

Zaciekawiły mnie te wspaniałe zdjęcia. Ale jedno z nich oglądałem dłużej niż pozostałe. Szybko wyjąłem z torby lupę i zacząłem uważnie go studiować.

– Czy coś się stało? – zapytała zdziwiona.

– Bardzo piękna fotografia. Duża i wyraźna…

– Mam najlepszy sprzęt. Ale czy kaczki tak pana interesują? Mam jeszcze inne zdjęcia. Mogę je panu zostawić.

– Gdzie zrobiła pani to zdjęcie?

Weronika zastanawiała się przez chwilę.

– Niedaleko stąd, blisko jakiejś wsi…

– Giełczyn?

– Może i Giełczyn. Ale o co chodzi?

Za stadem kaczek wylegujących się na zielonym brzegu rzecznej odnogi znajdowało się znajome gospodarstwo. Na odległym planie widziałem zarys stodoły, dom i parkujące przy bramie czarne BMW oraz granatowy van chrysler. O maskę tego drugiego samochodu opierał się otyły jegomość o rudych włosach, który rozmawiał z kierowcą pierwszego auta. Odniosłem wrażenie, że go znam. Nie mogłem tylko przypomnieć sobie – skąd? Zresztą znałem także tego drugiego. Powinienem był odłożyć to zdjęcie i nie przejmować się niczym i nikim, ale rudy mężczyzna nie dawał mi spokoju.

– Czy chodzi o tych ludzi rozmawiających w tle? – zapytała Weronika, widząc moje niezdrowe zainteresowanie.

– Tak, ale dajmy temu spokój. – Machnąłem ręką. – Przyjechałem odpocząć od spraw tego świata. Ale z chęcią pożyczyłbym sobie to zdjęcie.

Uśmiechnęła się tylko.

– Nie ma sprawy. Mam ich setki. Weź je sobie.

Wkrótce deszcz ustał. Wyszliśmy na zadaszony taras. Ochłodziło się, ale nie było zimno. Powietrze się oczyściło, stało się bardziej świeże, orzeźwiające. A kiedy słońce wyszło zza chmur, znowu zrobiło się ciepło i wakacyjnie.

– I co robimy? – zapytałem Weronikę.

– Proszę, zawieź mnie do pensjonatu w Goniądzu. Jeśli Hansa tam nie będzie, wrócimy tu i poszukamy go na rzece.

W ten oto sposób złamałem dane sobie słowo nie odpalania jeepa podczas pobytu w tych stronach. Ale nie było innej rady. Poszliśmy do zaparkowanego za ogrodzeniem Rosynanta. Gdy wsiadaliśmy do środka, na placyku między posesjami pojawili się Coco i jej kolega Kuba. Podeszli do nas zaciekawieni.

– Wycieczka? – zagaiła Coco.

– Odwożę panią Weronikę. Zgubiła męża na rzece i…

– Dzień dobry pani. – Kuba się ukłonił.

Wydawało mi się, że puścił dyskretne oko do swojej koleżanki.

– To nie przeszkadzamy – mruknęła Coco i odchodząc, obrzuciła mnie badawczym wzrokiem.

Oddalili się, ale jeszcze wyłowiłem fragment ich dialogu.

– Stary, a mężatki mu w głowie – zachichotała Coco. – Gdzie on ją znalazł na tym zadupiu?

– W pewnym sensie to zdumiewające – mruknął z podziwem Kuba.

– O czym oni gadają? Kit wciskają. Zgubiła męża na rzece?

– Chyba go nie utopiła?

– A kto ją tam wie?

Rozbawił mnie ich dialog, zamiast rozzłościć.

Po chwili jeep ruszył na północ brukowanym traktem otoczonym drzewami. Droga prowadziła przez małe wsie, zielone pastwiska i urodzajne pola. Momentami szosa była tak wąska, że zdawało nam się, że boki jeepa ocierają się o fasadę przydrożnych chałup.

Po trzech kwadransach dotarliśmy do Goniądza. Pensjonat urządzono w ogromnej wiejskiej chacie ukrytej w cieniu lip i akacji na zboczu skarpy z cudownym widokiem na Biebrzę. Prowadziła do niej piaszczysta alejka. Na dużym dziedzińcu, przed głównym wejściem, funkcjonowała efektowna fontanna. Były tutaj korty tenisowe i miejsce do ujeżdżania koni. W bliskim sąsiedztwie znajdowały się prywatne domy i zagrody, ale w tym konkretnym miejscu odczuwało się coś z pogranicza luksusu i sielanki.

Zaparkowałem obok fontanny. Moja nowa znajoma wbiegła do środka. Zaraz jednak wróciła z dobrą wiadomością

– Hans odebrał połączenie – mówiła szybko, trochę nerwowo, ale z wyraźną ulgą. – Jest w Burzynie, cały i zdrów. To tam, gdzie wynajęliśmy łódkę. Deszcz zastał go na rzece i nie mógł odnaleźć właściwej odnogi. Wrócił więc do wypożyczalni sprzętu w Burzynie całkowicie przemoczony. Powiedział, że był przerażony moim zniknięciem. Zamierzał zawiadomić policję, ale w porę zadzwoniłam. Hans jest tak szczęśliwy, że zaprasza pana na żubrówkę z sokiem jabłkowym. Może być dzisiaj albo jutro.

– A może to wy przyjedziecie do S.? – zaproponowałem. – Dzisiaj. Poznałem tam grupę przemiłych chłopców i ich opiekunkę. Mają dzisiaj ognisko.

– Dobrze, a zatem będziemy w tej pańskiej chacie pod wieczór.

– Ognisko jest na końcu wsi w ośrodku młodzieżowym.

*

Musiałem wracać, aby nakarmić i napoić Muppety. Najpierw odwiedziłem sklep w S., a następnie z wiktuałami zajechałem na miejsce. Będąc już w chacie, postawiłem na gazie garnek z wodą, do którego wrzuciłem trochę smalcu i mrożonkę z nadzieją ugotowania wreszcie jakiejś zupy. W oczekiwaniu na posiłek wyszedłem na taras i rozsiadłem się w wiklinowym fotelu. Przystawiłem lornetkę do oczu, by popatrzeć na dolinę Biebrzy. Przez chwilę obserwowałem czaple prażące się w słońcu obok niewielkiego rozlewiska, a następnie obiektyw skierowałem na znajomą zagrodę w Giełczynie. Wyostrzyłem obraz.

Na widok czarnego BMW niespokojnie poruszyłem się na siedzeniu. Zaraz jednak z wrażenia wręcz znieruchomiałem. Dwóch znajdujących się na podwórzu osiłków właśnie znęcało się nad osobnikiem, którego strój zdradzał rolniczą profesję. Jeden z nich popchnął go brutalnie, aż ten upadł na ziemię. Wstał szybko z zamiarem policzenia się z napastnikiem, ale tamten był szybszy i zadał mu cios prosto w twarz. Chłop upadł na ziemię jak ścięty. Chyba krwawił. Temu wszystkiemu przyglądał się oparty o maskę BMW młody mężczyzna, którego miałem wątpliwą przyjemność poznać pod sklepem w S.. Scena rozgrywająca się na moich oczach – chociaż kilka kilometrów dalej – nie pozostawiała złudzeń, że ci ludzie znęcający się nad jakimś miejscowym musieli być gangsterami.

Nagle, ze stodoły wyszedł inny mężczyzna w chłopskim stroju. Nerwowo przywołał ich. Zaraz potem wszyscy weszli do środka, zostawiając poturbowanego samego na podwórzu.

Po raz pierwszy podczas pobytu w S. zapachniało mi kryminałem. Nie mogłem przejść nad tym do porządku dziennego. Po za tym, gość w BMW zalazł mi za skórę.

– Co tam się dzieje? – wyszeptałem pod nosem.

Po chwili namysłu wyłączyłem gaz i opuściłem Peonówkę. Pojechałem na najbliższy posterunek policji w Wiźnie.

*

Trafiłem do małego i skromnie umeblowanego pokoju w niedużym budynku lokalnej policji. Za biurkiem siedział korpulentny mężczyzna w średnim wieku z łysiną na czubku głowy. Na sobie miał mundur.

– Mafia? – dziwił się sierżant Lenarczyk. – Dlaczego od razu mafia? Może po prostu mężczyźni chcą sobie wyjaśnić kilka spraw bez świadków? Niech pan wraca spokojnie na kwaterę i cieszy się urlopem. To pewnie kłusownicy. Na podstawie pańskich zeznań nie możemy nic im zrobić. Musimy przyłapać drani na gorącym uczynku, kiedy przykładowo zakładają sidła lub sprzedają towar.

– Kłusownicy nie jeżdżą czarnym BMW.

– Zdziwiłby się pan.

– Widziałem zdjęcie rudego osobnika jeżdżącego vanem. Nie wygląda na kłusownika.

– Ale ja nie widziałem, proszę pana. Naprawdę, mamy tutaj, co robić.

Próbowałem coś jeszcze powiedzieć, ale w końcu wyproszono mnie zamknięto przed moim nosem drzwi. Nie wróciłem do Leonówki. Zły jak wszyscy diabli skierowałem się na most na Narwi z zamiarem dostania się do Giełczyna. Za rzeką, na wysokości Strękowej Góry, zjechałem z drogi na Białystok i klucząc wiejskimi dróżkami, znalazłem się w okolicy, która w okresie drugiej wojny światowej zapisała się jako miejsce straceń. To w tutejszych lasach, w pobliżu Giełczyna i Jeziorek, rozstrzelano w egzekucjach około dwunastu tysięcy partyzantów. Zginęli tu także żołnierze w kampanii wrześniowej 1939 roku, między innymi podczas obrony Wizny prowadzonej przez siedmiuset dwudziestu żołnierzy pod dowództwem kapitana Raginisa, którzy przez trzy dni powstrzymali pochód czterdziestotrzytysięcznego korpusu pancernego generała Guderiana. Ten bój nazwano nawet polskimi Termopilami. Na wysokim brzegu Narwi, na szczycie Góry Strękowej do dziś znajdują się ruiny schronu tamtych dzielnych żołnierzy. To w nim ich dowódca popełnił samobójstwo i został pochowany w zwykłym żołnierskim grobie przy szosie Łomża–Białystok.

Minąłem wieś Strąkową Górę i za kolejnym mostem na Narwi ruszyłem z powrotem na wschód. Za jakąś osadą natrafiłem na piaszczystą drogę prowadzącą do Giełczyna. Znajdowałem się mniej więcej na wysokości S., tyle, że po drugiej stronie Biebrzy.

Nie od razu natknąłem się na samotne gospodarstwo, które obserwowałem z Leonówki przez lornetkę. Z nowej perspektywy schowane było za parawanem drzew. Ale w końcu trafiłem na nie.

Podjechałem bliżej. Zatrzymałem samochód w pewnej bezpiecznej odległości za jakimś drzewem i nie gasząc silnika, opuściłem pojazd z lornetką w dłoni.

Na terenie zagrody, w cieniu dorodnego orzecha, stało czarne BMW, bliżej stodoły parkował żuk. Gdzieś zniknął pobity wcześniej rolnik. Przesunąłem obiektyw nieco w prawo – zobaczyłem dwóch osiłków wychodzących ze stodoły. Po nich wyszli na zewnątrz kierowca BMW i drugi chłop. Podeszli do żuka i otworzyli jego ładownię. Stali tak przez jakiś czas i o czymś rozmawiali.

W tym czasie skierowałem obiektyw na bramę – dostrzegłem na niej przekrzywioną, dość prymitywnie wykonaną tabliczkę z napisem: “RATAJCZAK-SPRZEDAŻ-WIERZBA”. Ale jakoś nie chciało mi się wierzyć, że w tej chwili ta czwórka omawia interesy dotyczące uczciwej działalności rolniczej.

W pewnym momencie jeden z ostrzyżonych na jeża osobników – przypadkowo , a może wiedziony instynktem – spojrzał w moim kierunku. Zauważył jeepa i mnie stojącego za drzewem, więc momentalnie zaczął iść w stronę bramy. Za nim wolnym krokiem ruszyli pozostali. A ja modliłem się w duchu, aby nie rozpoznał mnie kierowca BMW.

Nie namyślając się dłużej, sięgnąłem przez otwartą szybę jeepa po rozłożoną na fotelu mapę i zabrawszy ją, wyszedłem tamtemu naprzeciw.

– Zgubił pan drogę?! – zawołał, prężąc w słońcu muskuły.

– Obawiam się, że tak – wyjaśniłem i zerknąłem w mapę okolicy. – Chciałem dojechać do rzeki. Jak najbliżej niej. Wie pan, żeby zdjęcia pstryknąć. Szukam bociana czarnego.

 – To wal pan do tyłu i zmykaj stąd – warknął groźnie.

– Do tyłu, to będzie w przeciwnym kierunku do rzeki. A ja chciałem...

– Do rzeki nie dojedziesz pan nawet jeepem. Szkoda pańskiej fatygi. Proszę stąd odjechać, to teren prywatny.

Rozmowa była skończona. Młody mężczyzna ostrzyżony na jeża badawczo mnie obserwował. Jego kompani stanęli w bramie i przyglądali mi się z ciekawością i niepokojem. Tamten podszedł do nich i znowu się naradzali. Robiło się niebezpiecznie z uwagi na kierowcę BMW. Wsiadłem więc szybko do jeepa i posłusznie odjechałem, aby mnie nie rozpoznał.

Wóz ukryłem przy oczku wodnym w lasku przy rozstaju dróg. Stamtąd obserwowałem drogę wyjazdową z Giełczyna.

Po jakimś czasie BMW z trzema mężczyznami w środku pojawił się na piaszczystej drodze i brukowanym traktem ruszył na Laskowiec. Zawróciłem i pojechałem do zagrody, którą nie tak dawno odwiedzili ludzie w BMW.

Na miejscu zastałem dwóch chłopów stojących obok żuka. Rozmawiali o czymś z przejęciem i na mój widok zdębieli.

– A pan to kto? – zapytał ten z rozwalonym nosem.

– Turysta. Nic panu nie jest?

Drugi z nich ruszył na mnie z impetem. Najwidoczniej tych dwóch miało wcześniej jakąś sprzeczkę zakończoną bójką i zdążyli się już pogodzić. A może poturbowany człowiek został zmuszony do posłuszeństwa?

– Czego pan chce? – warknął.

Uniosłem ręce w geście pojednania.

– Panowie, spokojnie. Wszystko widziałem. Musicie zawiadomić policję. Mieszkam po drugiej stronie bagna, na szczycie skarpy, naprzeciwko waszej stodoły. Wszystko widziałem.

– Zjeżdżaj pan stąd! I to już!

 Ton jego głosu wszystko wyjaśniał. Dalsza dyskusja była zwykłą stratą czasu. Znowu odjechałem.

ROZDZIAŁ TRZECI

POWRÓT Z MAZUR * W BIURZE, CZYLI NOWY PRACOWNIK * KOBIECY IDEAŁ PAWŁA DAŃCA * JAKA JEST DOMINIKA TATALKIEWICZ? * TRZY KAWY W FANTAZJI * TELEFON OD DOMINIKI * AWANTURA W PIZZERII * NOCNY KOSZMAR W STARYM DOMU * WIEŚCI ZNAD BIEBRZY * PRZEMYTNICY?

Luxatio genus…

Tak zaczynał się dopisek dołączony do dużej kliszy rentgenowskiej. Brzmiało tajemniczo, ale nie miało nic wspólnego z poszukiwaniami dzieł sztuki i zagadkami historycznymi, którymi zajmował się od lat Departament Ochrony Zabytków kierowany przez Pana Samochodzika. To była medyczna nazwa zwichnięcia stawu kolanowego. Kontuzja kazała zapomnieć o drogich sercu Mazurach i zmusiła współpracownika pana Tomasza do powrotu do stolicy.

Paweł Daniec włożył kliszę do szarej koperty i odłożył ją na obok. Znajdował się sam w przedziale pociągu osobowego drugiej klasy. Oparł głowę na zagłówku i maksymalnie wyciągnął lewą nogę, unieruchomioną przez giżyckiego lekarza za pomocą łupek. Zamknął oczy, ale nie mógł usnąć. Myślał o ostatnim, pechowym rejsie. W trakcie wykonywania zwrotu przez burtę był nieostrożny. Jeszcze wcześniej popełnił inny błąd – niezbyt starannie schował kotwicę. To zdecydowało, że podczas ostrego przechyłu dostał w nogę ramieniem drapaka. Wprawdzie metalowy pazur nie uszkodził mu tętnicy lub nerwu w kończynie, ale stracił równowagę, w efekcie czego zwichnął staw kolanowy, ratując się przed upadkiem.

Do domu dotarł w czwartek wieczorem. Nazajutrz z samego rana zadzwonił do biura, ale okazało się, że szef był nieobecny. Monika poinformowała go o nieoczekiwanym urlopie pana Tomasza.

– Wyjechał nad Biebrzę, gdzieś na skraj Biebrzańskiego Parku Narodowego – oświadczyła. –Wziął wolne, bo musi pilnować domku jakiegoś kolegi muzyka. Nie znam szczegółów. Wpadniesz do nas? A ty dlaczego nie pod żaglami?

Powiedział jej o kontuzji.

W biurze zjawił się przed południem.

– Szef na urlopie? – żartował, usadowiwszy się z trudem przy biurku Moniki. – Pan Tomasz nie może mieć normalnych wakacji. Każdy jego urlop kończy się przygodą. Jak znam życie, wkrótce okaże się, że wpadł na trop jakiejś zagadki. Tylko że w tych stronach nie ma nic interesującego dla historyka, z wyjątkiem Twierdzy Osowiec. Gdyby jednak mnie potrzebował, mogę zostać jego doktorem Watsonem. Kulejącym.

– Pawle. – Monika powstrzymała jego zapędy ruchem ręki. – Pan Tomasz, tak samo jak i ty, nie cierpi papierkowej roboty, więc szuka byle pretekstu, aby wyjechać w teren. Ale ty, zapomnij na razie o zagadkach. Zaparzę ci zaraz naszej wspaniałej ministerialnej herbatki i wrócisz spokojnie do domciu. Potem pomyślimy, możesz się przydać. Ale tak się szczęśliwie złożyło, że mam do pomocy nowego pracownika. Pannę Dominikę…

I opowiedziała Pawłowi o nowej pracownicy. Kiedy usłyszał jej nazwisko, zaniemówił.

– Tatalkiewicz? – jęknął po chwili. – Córcia znanego literata?

– Tak, tego samego.

– Jak na złość, nie lubię jego prozy.

– A kto teraz czyta książki? O, przepraszam, pracujemy w szacownej komórce ministerialnej, w dodatku kulturalnej, a ja takie rzeczy wygaduję.

– Mam nadzieję, że dziewczyna jest bardziej przystępna niż proza jej ojca.

– O jejku, znowu marudzisz jak pan Tomasz – westchnęła Monika. – Ciągle jeździsz w teren i nie masz czasu dla dziewczyn, więc twoje uprzedzenie do kobiet się pogłębia. Zupełnie jak Pan Samochodzik.

– Pan Tomasz uprzedzony? – przekomarzał się Paweł. – On tylko twierdzi, że tak naprawdę nikt nie zna kobiet. Nawet one nie znają same siebie. I jak tu założyć rodzinę z kimś, kto nie zna siebie?

– Już dobrze, dobrze – żachnęła się. – Mam dość tego męskiego filozofowania. W życiu nie jest tak, jak sobie myślicie. Normalni ludzie nie mają czasu na nic. Nawet na dłuższe poznanie narzeczonego. Ja też wciąż odmawiam różnym ciekawym facetom. A kiedy chcę któregoś lepiej poznać, to pan Tomasz, ciach, idzie sobie na urlop albo wymyśli coś innego. To jak, chcesz tej herbatki?

– Pewnie. A gdzie nowa pracownica?

– Panna Tatalkiewicz się spóźnia. Ale co ja mogę zrobić? Ma znajomości na samej górze.

Poprawił się na siedzeniu i z nudów przyglądał się zgrabnej Monice, która krzątała się przy stoliczku z czajnikiem. Sekretarka zmusiła go do refleksji nad jego własnym życiem uczuciowym. Dlaczego właściwie nie miał dziewczyny? Wprawdzie do żeniaczki było mu daleko, ale chciałby wreszcie poznać jakąś przyjaciółkę, z którą mógłby pobyć nieco dłużej niż trwa wakacyjny flirt z żaglami. Ciągłe wyjazdy w teren i częste wizyty w szpitalach spowodowane urazami, jakich doznawał podczas wykonywania niebezpiecznych misji służbowych, nie służyły dłuższemu romansowi. Tylko jaka miałaby to być dziewczyna? Z pewnością ładna, zgrabna i mądra. A najlepiej, gdyby pracowała razem z nim – wtedy miałby ją pod ręką. Monika? Nie. Była starsza od niego o kilka lata i zbyt praktycznie podchodziła do życia. On potrzebował kobiety romantycznej. Nie takiej, która nieustannie spogląda ku niebu i wzdycha do księżyca, ale trochę podobnej do niego samego, czyli istoty bez reszty oddanej jakiejś wyższej sprawie, zakochanej w historii i potrafiącej odróżnić Moneta od Maneta. Pal licho kolor oczu czy włosów! Potrzebował swojej muzy!

„Ciekawe, jaka jest Dominika Tatalkiewicz?” – pomyślał, uśmiechając się do swoich myśli. Wyobraźnia podsunęła mu natychmiast obraz zarozumiałej snobki. Córka bogatego literata na ministerialnej posadzie za marne pieniądze. Brzmiało egzotycznie. Czyżby kryło się za tym coś więcej niż zwykłe dziwactwo absolwentki historii sztuki?

Pił więc w milczeniu herbatę i co pewien czas zerkał na Monikę, która układała segregatory. I nagle do biura wparowała Dominika.

– Przepraszam za spóźnienie! – krzyknęła od progu.

I zaraz zamilkła, widząc Pawła z unieruchomioną nogą spoczywającą na drugim krześle.

– Paweł – przedstawił się. – Witaj w naszym skromnym departamencie. I nie martw się spóźnieniem. Zostaniesz trochę dłużej po pracy.

– Dominika. – Wyciągnęła do niego dłoń. – Jak mi pomożesz, to uwiniemy się do trzeciej i wyjdziemy normalnie.

– Paweł jest na zwolnieniu – oświadczyła oschle Monika i sięgnęła po jakieś teczki. – Teraz pójdzie grzecznie do domu, chociaż ma chorą nogę, a my, panno Dominiko, zabierzemy się za teczki z drugiej szafy. Niech pani weźmie te z mojego biurka i zaniesie do pokoju szefa.

– Okej – rzekła smutno.

Paweł bezradnie rozłożył ręce, widząc jej zawiedzioną minę. Wzięła stos teczek, nieco za duży jak na jeden raz, więc ledwo zrobiła dwa kroki i wszystkie wyleciały jej z rąk. Jedna z nich, spadając uderzyła kantem w chorą nogę Pawła.

Podskoczył na krześle. Jęknął i zgromił wzrokiem nową pracownicę.

– Przepraszam – bąknęła.

Zaczęła zbierać z dywanu teczki, a on przyglądał się jej z większym zainteresowaniem.

– Skąd cię pan Tomasz wytrzasnął? – mruknął. – Chyba nie chcesz mnie wygryźć z posady? Jak stracę nogę, Pan Samochodzik mnie zwolni. Po co mu inwalida w terenie?

– Tak często wyjeżdżacie? No tak, ten pseudonim! Pan Samochodzik. Musicie dużo podróżować samochodem po kraju…

W jednej chwili straciła zainteresowanie teczkami i stanęła przed siedzącym na krześle Pawłem.

– Jak umówisz się ze mną na kawę, to opowiem ci o naszych przygodach. – Uśmiechnął się do niej. – A teraz musisz zabrać się do roboty, bo w przeciwnym razie Monika będzie zmuszona popsuć szefowi urlop telegramem o twojej zerowej przydatności w departamencie. Tak na marginesie, mam nadzieję, że pan Tomasz zabrał ze sobą telefon.

– Przecież i tak ciągle zapomina naładować baterię – odpowiedziała Monika i spojrzała na Dominikę z udawanym oburzeniem. – Nie obijaj się, dziewczyno. Sama tego chciałaś.

Dominika westchnęła ciężko i ruszyła z teczkami do gabinetu. W tym czasie Paweł kontrolnie próbował połączyć się z szefem, ale odpowiedział mu głos z automatu o czasowo niedostępnym abonencie.

– Masz rację. – Westchnął i wstał z krzesła. – Nie mamy kontaktu z panem Tomaszem. Znowu to samo. Ten chorobliwy nawyk o mało nie spowodował mojej śmierci w Chorwacji.

– Doprawdy? – ożywiła się dziewczyna.

Ale Monika wymownie wskazała jej palcem drzwi gabinetu.

– O piątej w Fantazji na Ochocie! – zawołał jeszcze Paweł.

Wyszedł na korytarz. Po kilku krokach poczuł ból w kolanie. Sięgnął do kieszeni po tabletki przeciwbólowe, ale opakowanie było puste. Idąc później Krakowskim Przedmieściem, złapał się na tym, że zapomniał o bolącym stawie. Jego umysł zaprzątała bowiem osoba Dominiki.

*

W kawiarni “Fantazja” na ulicy Grójeckiej zjawił się na kwadrans przed piątą. Od czasu do czasu umawiał się w tym lokalu z tęsknoty za czasami licealnymi, kiedy całą ferajną przychodzili tutaj po szkole na bitą śmietaną. Czekając na Dominikę, musiał przyznać, że zależało mu na tym spotkaniu. I kompletnie nie wiedział, dlaczego tak jest.

Otwarły się drzwi i do środka weszła dziewczyna. Ale to nie była Dominika. Zerknął na zegarek – kwadrans po piątej. Zdenerwowany zamówił kawę po wiedeńsku – najlepszą w stolicy. Ale tym razem, kawa wydała mu się przeciętna, nijaka. Myślał tylko o Dominice. Dał jej jeszcze kwadrans. Rano spóźniła się do biura, więc być może należała do osób, które nigdy nie przychodzą na czas.

O osiemnastej skapitulował. Odstawił trzecią filiżankę i wstał. Zły na cały świat, opuścił kawiarnię.

W kawalerce na Ursynowie był przed dziewiętnastą. Czuł się upokorzony, ale miało to swoją dobrą stronę. Dzięki złości zapomniał o tabletkach przeciwbólowych. To uczucie było silniejsze od bólu fizycznego. Ale gdy tylko położył się na łóżku, ostre kłucie w kolanie wróciło ze zdwojoną siłą. Pokuśtykał do kuchni i na wszelki wypadek zażył dwie tabletki. Nieoczekiwanie rana na nodze zaczęła lekko krwawić. Na szczęście ból ustąpił po kwadransie. Poczuł ulgę, a potem z obojętnością pomyślał o Dominice.

Kiedy wydawało mu się, że osiąga stan błogostanu, czyli znieczulenia fizycznego i psychicznego, nieoczekiwanie zadzwonił telefon. Poczuł jak serce mocniej mu bije.

– Paweł? – usłyszał podniesiony głos Dominiki. – Przepraszam, nie mogłam dotrzeć na Ochotę. Chciałam, naprawdę, ale nie mogłam. Kiedyś ci to wytłumaczę.

Zamiast wygarnąć jej, co myśli o spóźnialskich dziewczynach, zapytał:

– Kiedy się spotkamy?

– Za pół godziny – szepnęła. – Tylko gdzie?

– Mieszkam na Ursynowie…

– To może w pizzerii obok Multikina?

– Pewnie.

Spotkali się po dwudziestu pięciu minutach. Dominika zamówiła kawę, a Paweł jakiś sok.

– Co się stało? – zapytał z lekkim wyrzutem. – Czy zawsze się spóźniasz na randki?

– Nieważne. – Machnęła ręką i spojrzała na niego z niedowierzaniem. – I kto mówił o randce?

– Żartowałem.

– Może lepiej opowiedz mi coś o pracy w waszym departamencie. O przygodach, jakie przeżyliście w Chorwacji razem z Panem Samochodzikiem. Wspominałeś, że otarłeś się tam o śmierć.

– Nie tylko w Chorwacji. W Stanach Zjednoczonych też.

Paweł opowiedział jej w skrócie o kilku ostatnich wyprawach, zabawnych epizodach i mrożących krew w żyłach scenach. Dominika słuchała z zapartym tchem, a on czuł, że mógłby tak mówić godzinami i patrzeć na nią.

– Chciałabym pracować z wami. – Westchnęła marzycielsko.

– Przecież pracujesz.

– Chciałabym wyjeżdżać w teren i rozwiązywać zagadki historyczne.

Paweł nie zdążył już nic więcej powiedzieć w tym temacie. Do lokalu wtargnął bowiem wysoki młodzieniec o ciemnych włosach, ubrany w dżinsy i kolorową koszulę. Typ przystojniaka – pewnego siebie, trochę aroganckiego. Miał dobrej marki zegarek i drogie buty. W jego lewym uchu tkwił kolczyk. Na oko był rówieśnikiem Pawła i Dominiki.

– Rafał? – wyrwało się Dominice na jego widok.

Młody człowiek zatrzymał się przed ich stolikiem.

– Wiedziałem, okłamałaś mnie – wycedził ze złością. Zerknął wrogo na Pawła. – Kim jest ten frajer ze złamanym kulasem?

– Tylko nie frajer, kolego – bąknął Paweł.

– Cicho, frajerze! – syknął tamten.

– Rafał! – skarciła go Dominika. – Uspokój się, natychmiast.

– Uspokój się? I kto to mówi? Chodzisz ze mną, a spotykasz się z innym?

– Zaraz, przecież nie jesteśmy razem. Tylko chodzimy.

– Nie jesteśmy? A komu kupowałem kwiaty, płyty…

– Płyty mogę ci zwrócić – wzruszyła ramionami. – A kwiaty dostaje się bez żadnych podtekstów.

– Co ty wygadujesz?! Jesteś ze mną od roku!

– To ty tak twierdzisz, a raczej chwalisz się przed kolegami.

Rafał złapał ją za rękę i zaczął ciągnąć w kierunku wyjścia, lecz ona broniła się. Kiedy zapiszczała, klienci zwrócili na nich uwagę. Jednakże nikt nie zareagował.

– Puść mnie! – krzyczała Dominika. – Aj!

Widząc to, Paweł nie wytrzymał. Wstał i zrobił krok w kierunku szamocącej się pary, ale potworny ból rozsadzający kolano spowolnił jego ruchy. Zanim dotarł do drzwi, Dominika i jej chłopak byli już na zewnątrz.

***

Była pełnia księżyca.

Śnił mu się stary dom, w którym przebywała lub mieszkała Dominika. Wokół nie było żywej duszy i tylko parkujący na tyłach budynku samochód zdradzał obecność w tym miejscu kogoś jeszcze. Słyszał przez ścianę rozmowę. Dominika mówiła do kogoś szeptem, ale jej głos dziwnie dudnił. Drzwi były uchylone, więc wszedł tam bezszelestnie. Za progiem czarny kot przebiegł mu drogę. W salonie paliły się świeczki, a koszmarnie długie cienie poruszały się na zniszczonym parkiecie jak upiorni tancerze. Paweł nie mógł się doliczyć, ile osób znajduje się w pomieszczeniu. Nagle świeczki zgasły. Skądś wytrzasnął zapałki. Zapalił jedną i wytężył wzrok. Ludzie gdzieś zniknęli. Natomiast zauważył coś innego – ściany salonu wyściełano banknotami. Nagle dostrzegł w kącie Dominikę. Siedziała skulona, lecz na jego widok ożywiła się. Wstała i zaczęła iść ku niemu, śmiejąc się głośno. Po chwili jej złowieszczy rechot wypełnił całe pomieszczenie, aż zafalowały banknoty na ścianach. Ktoś jeszcze za nią szedł. Paweł spodziewał się, że to Rafał, jej chłopak, ten z kolczykiem w uchu, ale pomylił się. Zza pleców Dominiki wyszedł ubrany na biało mężczyzna o rudych włosach. Za nim znajdował się jeszcze ktoś, drugi mężczyzna. Szedł tak szybko, że bez trudu wyprzedził rudzielca i Dominikę. Znał go. Jerzy Batura przywitał go skinieniem głowy i z uśmiechem na ustach. Wyciągnął ku niemu rękę, ale zaraz wyprowadził zdradziecki cios nogą. Z całych sił kopnął go... w kolano.

Paweł obudził się zlany potem. Wbił wzrok na zasłonę w oknie, przez którą próbowało wedrzeć się do środka kawalerki światło ulicy.

– To tylko sen – wyszeptał z ulgą i zapalił nocną lampkę. – Jestem w domu.

Kolano niemiłosiernie bolało, więc sięgnął po tabletki. Usnął dość szybko, ale tym razem śnił mu się natrętnie dzwoniący telefon. Kiedy znowu się przebudził, stwierdził, że naprawdę ktoś dobijał się do niego.

Był święcie przekonany, że to Dominika z wyjaśnieniami, ale przecież dochodziła trzecia w nocy! Z trudem sięgnął po słuchawkę.

– Pawle, żyjesz? – usłyszał zmęczony głos pana Tomasza.

– Chyba tak – odpowiedział sennie. – Tylko co to za życie. Wziąłem za dużo proszków, szefie. Mam zwichnięty staw kolanowy. Ale co się stało? Gdzie pan jest?

– Nad Biebrzą. Dzwonię od sąsiada, pana Gapińskiego. Przed chwilą dzwoniłem do Moniki, więc wiem, że wróciłeś z kontuzją. Ale może mógłbyś mi się na coś przydać. Chodzi o sprawdzenie czegoś. Oczywiście bez przesadnego angażowania się.

“A jednak Pan Samochodzik wpadł na trop zagadki” – pomyślał Paweł. – “Nawet będąc na urlopie, nie potrafi odpocząć jak normalny człowiek”.

– Mam do pana przyjechać? Konkretnie: dokąd? – zapytał.

– Nie do mnie. Pojedź do Łomży i odszukaj firmę Polcer Jana Pociechy, która eksportuje płytki ceramiczne. Jak coś wywęszysz, zadzwoń do sąsiada, pana Gapińskiego. Poprosi mnie do telefonu. Gdyby mnie nie było, zostaw zaszyfrowaną wiadomość. Na komórkę nie dzwoń, rozładowała się. A nie mogę jej naładować, bo tu nie ma prądu.

– Ale po co to wszystko? – zdziwił się Paweł. – Skąd to zainteresowanie działalnością gospodarczą? Płytki ceramiczne?

– Pawle – przerwał mu szef – gdyby chodziło tylko o płytki, z pewnością bym nie zadzwonił. I do tego nad ranem. Obawiam się jednak, że ktoś wysyła za granicę coś bardziej cennego niż kafelki. W przemyt dzieł sztuki zamieszani są różni ludzie z zagranicy, Kanclerz i Imperator. Z naszych, Policjant i Sęp.

Paweł nie dowierzał. Pomyślał, że chyba jednak śni. Ale spokoju nie dawał mu jeden z wymienionych przez szefa pseudonimów.

– Sęp? – mruknął. – A tak, był ktoś taki. Pojawił się w branży na początku lat dziewięćdziesiątych, ale zdaje się, że trafił za kratki. I chyba konkurował z Baturą, ale nasz Jerzy okazał się sprytniejszy.

– Dawno temu widziałem w gazecie fotografię Sępa i kiedy przypadkowo zobaczyłem tego rudego osobnika na pewnym zdjęciu zrobionym kilka dni temu nad Biebrzą, uznałem, że coś jest na rzeczy. Dlatego, zanim tutejszy posterunek policji nie każe mi się wynosić za zakłócanie spokoju, proszę cię, sprawdź to i owo.

Paweł przypomniał sobie swój sen – wystąpił w nim rudy mężczyzna i Batura.

– Ale ja przecież nie wierzę w przesądy ani w sny – mruknął do siebie.

– O czym ty mówisz, Pawle? – zdziwił się szef.

– Nie, nic. To kiedy mam pojechać do Łomży?

ROZDZIAŁ CZWARTY