Namioty wezyra E-Book

Walery Przyborowski

• Herausgeber: Ktoczyta.pl
• Kategorie: Für Kinder und Jugendliche
• Sprache: Polnisch
• Veröffentlichungsjahr: 2016

Beschreibung

Powieść historyczna. Główny bohater – Piotr Rzecki – pozbawiony majątku przez macochę szlachcic wyrusza do Warszawy zaciągnąć się do królewskiego wojska. Towarzyszy mu wierny sługa Maciek. Po drodze bohaterowie zmagają się z wieloma trudnościami. Finalnie docierają do oblężonego przez wrogie wojska tureckie Wiednia. Rozpoczyna się wielka bitwa... Tłem historycznym powieści są wydarzenia z 1683 roku, zwieńczone bitwą pod Wiedniem 12 września.

Leseprobe

Walery Przyborowski

Namioty wezyra

Warszawa 2016

Rozdział pierwszy

w którym jest opowiedziane, jako Piotrek Rzecki opuścił dom ojcowski

– Już dłużej nie zdzierżę!

– Ee?

– Wyjadę.

– A dziedziczka?

– Najprzód ty mi nie gadaj o dziedziczce. Ja tu dziedzic, to wszystko moje.

I wyciągnął rękę, i powiódł nią dokoła na pola, na obszerną łąkę, której skoszoną trawę w stogi układano.

– Ej, paniczu, żeby to było wasze, tobyście nie uciekali.

– A moje, żebyś wiedział. I jeżeli uciekam, to jeno dlatego, że nie chcę się swarzyć i też Jagna mię prosi.

– Ano... panienka Jagnieszka, na ten przykład, że tak rzekę, ma dobre serce, do rany ją przyłożyć.

– Pewnikiem, że tak.

Rozmowa powyższa toczyła się na polu, pod skwarnym słońcem czerwcowym, między wysokim, tęgim chłopakiem, liczącym może osiemnaście lat, ubranym ze szlachecka w żupanik z kitajki i w buty, niegdyś czerwone, dziś mocno spłowiałe, wyszarzane i połatane. Obok niego stał z kosą w garści równy mu wiekiem podrostek, w koszuli zgrzebnej, powrósłem przepasanej, w słomianym kapeluszu na głowie. Był on boso, opalony mocno, brzydki jak nieszczęście, ale w oczach niebieskich, maleńkich, głęboko osadzonych, widać było silne zainteresowanie się rozmową, jaką toczył ze swym paniczem. Ten ciągnął dalej:

– Mam mego srokacza, szablę po ojcu, kontusinę od święta, trzy talary lewkowe, więc pojadę.

– A to i ja pojadę z wami, paniczu. Jakże ja mam ostać sam? Nie mam nijakiego rodzeństwa, sierota jestem, to zackniłbym się z kretesem. Będziecie też potrzebowali posługi, a i wyręki w jakim przypadku, o co w podróży nietrudno.

– Kiedy ty szablą robić nie umiesz, boś chłop.

– O, laboga, wielka śtuka. Chłop cić ja jestem, to prawda, ale zawdy bić potrafię. Świerzbi mię też ręka okrutnie do bitki.

– Hm, może ty masz rację, Maciek. Byłoby to dobrze, żebyś ze mną pojechał. Mam też szablę, to ci dam, o konia jeno będzie trudno, ale przecie wyproszę u macochy, żeby mi dała gniadego...

– Utyka bestyja na przednie nogi, ale to nic... Jeno czy mię dziedziczka puszczą?

– Tylko mi nie gadaj, mówię ci, na moją macochę, że ona dziedziczka. To wszystko moje po matce, a nie po rodzicu. Ona tu nic nie ma.

– Aha, ale wy, paniczu, musicie uciekać, tak wam pani macocha sadła zalała za skórę. Ale to mi ta wszyćko jedno. I dokądże my, paniczu, pojedziewa?

– W świat, gdzie oczy poniosą.

– Oj, to dobrze. Ja też okrutnie ciekawy jestem świata.

– No więc gotuj się do drogi. Jak się jeno kośba skończy, ruszym, da Bóg, w świat.

Kilkakrotnie jeszcze wracali do tej rozmowy, układali plany i umacniali się w swym postanowieniu. W rzeczy samej położenie młodego Piotrusia Rzeckiego, bo tak się zwał panicz, było nie do pozazdroszczenia. Matka odumarła go w dzieciństwie, a ojciec po raz drugi wstąpił w związki małżeńskie, wreszcie przed kilku laty przeniósł się do wieczności. Macocha źle się obchodziła z pasierbem; gdy podrósł, wyrzucała mu ciągle, że chleb je darmo, że gnije na wsi, kiedy tylu chłopców w jego wieku zarabia już na siebie i ociera się między ludźmi. Chodził obdarty, a choć pracował ciężko, bo był ekonomem, podstarościm, pisarzem, jednym słowem wszystkim, nigdy pochwały nie otrzymał. Wiedział, że wieś była jego własnością, bo ojciec dostał ją w posagu za pierwszą swoją żoną, że macocha i jej trzy córki nie mają do tego majątku żadnego prawa, ale jakże tu upominać się o swoje, kiedy macocha w garści trzymała wszystko, a nawet poradzić się nikogo nie dała. Przy tym jedna z jego sióstr przyrodnich, Agnieszka, najstarsza z trzech córek, bardzo kochała Piotrusia i zaklinała go na wszystko, by spokoju matce nie zakłócił. Słuchał jej i cierpiał, aż nareszcie, zmęczony, postanowił wyjechać w świat, szukać tam szczęścia i losu. Ludzie po okolicy gadali, że zanosi się na wojnę z Turczynem, więc Piotruś sobie mówił:

– Zaciągnę się do wojska i może jeszcze hetmanem ostanę. Co ja tu będę kisł i babskie zrzędzenie znosił!

Z zamiarem tym swoim zwierzył się naprzód Jagnie, a potem macosze. Jagna rozpłakała się na myśl, że kochanego braciszka może pogański Turczyn gdzie zabić, ale zgodziła się, że Piotruś nie ma czego siedzieć w Rzece (tak się wieś nazywała), bo nic tu nie wysiedzi i zmarnuje się na nic. Macocha zaś z radością przyjęła to postanowienie swego pasierba i umacniała go w nim ciągle. Obiecywała mu, że go opatrzy jak należy na drogę, a nawet zgodziła się na to, by Maciek Dyrdała, chłopak ze wsi, sierota, jednolatek z Piotrusiem, razem nieomal wychowani, jechał z paniczem jako sługa. Przyrzekła mu dać konia i barwę jak należy.

Ledwie też kośbę ukończono, gdy zabrano się we dworze do przygotowań do podróży. Macocha dała Piotrusiowi podjezdka jego ulubionego, srokaczem zwanego, rzędzik na niego jak się patrzy i dwa pistolety ojcowskie do olster, tureckiej fabryki. Pod Maćka dała szkapę dużą, starą, ale wytrzymałą, choć ślepą na jedno oko. Maciek i z tego był bardzo kontent, tak rad był, że się w świat daleki z paniczem wyrywa z ciasnych kopców wioski ojczystej. Ubrano go w stary kubrak, Bóg wie po kim pozostały, nieco za szeroki na niego, ale jeszcze dobry, w stare rajtuzy skórzane, haniebnie tu i ówdzie połatane, i w juchtowe buty. Gdy Maciek zadział magierkę z pawim piórem na bakier, gdy się ustroił w owe rajtuzy, do butów przypiął ostrogi podarowane przez Piotrusia, a do boku na rzemiennych rapciach przypasał wielkie szablisko także od panicza otrzymane, to wyglądał jak rycerz albo też hetman. Skoro się na wsi pokazał w tym stroju, to wszystkie baby i dziewuchy powybiegały na przyzby i podparłszy się pod brodę na łokciu, dziwowały się, że z Maćka zrobił się taki galanty ciarach, a dzieci to się przed nim chowały za węgły i dłubiąc palcem w nosie szeroko rozdziawiały gęby.

Samemu Piotrowi tymczasem Żyd, krawiec z Łomży, umyślnie sprowadzony, szył żupan i kontusz, przerobiony z ojcowskiego. Sajeta była przednia, choć na szwach haniebnie przetarta, ale jeszcze, jak macocha mówiła, można było w takim kontuszu na pokojach królewskich paradować. Bieliznę, dwa kontusze odświętne, buty kordybanowe żółte zapakowano w osobny mantelzak i przytroczono na trzeciego, luźnego konia, którego macocha także dała. Na odjezdnym zawołała Piotrka do siebie i wręczając mu pięć talarów lewkowych mówiła:

– Wyprawiam cię, Piotruś, po pańsku, żebyś nie gadał, żem cię skrzywdziła. Żadna z moich córek tyle nie będzie miała, co ty bierzesz.

Piotrek pokłonił się, podziękował pani macosze, choć w duszy wiedział, że go po prostu wypędzają z ojcowizny. Wieś była duża, ziemia pszenna, chłopów gospodarzy trzydziestu i to wszystko warte było kilkadziesiąt, jeżeli nie więcej, tysięcy. Ale zamilkł, bo rad był się stąd raz wyrwać i zobaczyć, co się tam też dzieje na szerokim świecie.

Kiedy już pięknego czerwcowego poranka siadano na koń, Agnieszka wybiegła i, żegnając się z płaczem z Piotrusiem, wsunęła mu w rękę złotego dukata szepcząc:

– Weź to, Piotruś, weź i niech cię Bóg prowadzi.

Spłakał się Piotruś, ucałował siostrę, która zawsze była dobra dla niego, i złożywszy na piersiach znak krzyża świętego ruszył w drogę. Kiedy przejeżdżali przez wieś z Maćkiem, który podparł się pod boki i wiodąc luźnego konia, z góry poglądał na wszystkich, to gospodarze i kobiety wiejskie wybiegały na drogę i żegnały panicza z płaczem, a ta i owa wsuwała Maćkowi kobiałkę to z serem, to z masłem, to z jajami, by też mieli nieboraczki czym się w drodze pożywić, jak mówiły.

Tak wyjechali za wieś. A gdy już stanęli na granicznym wzgórku, to się zatrzymali, spojrzeli jeszcze raz na niwy i gaje ojczyste, w których lata swego dzieciństwa i młodości przepędzili, spoważnieli oba, nawet Maciek magierkę zdjął i przeżegnał się głośno. Pomodliwszy się pod krzyżem przydrożnym, puścili się w świat traktem do Łomży szukać owego szczęścia, którego im zagroda domowa dać nie mogła.