Sztuka rymotwórcza E-Book

Franciszek Ksawery Dmochowski

• Herausgeber: Ktoczyta.pl
• Kategorie: Poesie und Drama
• Sprache: Polnisch
• Veröffentlichungsjahr: 2020

Beschreibung

Poemat składa się z czterech pieśni, w których omawiane są zasady poezji oraz formy poetyckie. Początkowo utwór miał funkcjonować jako pomoc dydaktyczna w szkołach, jednak zyskał on również popularność w środowisku poetów i czytelników poezji. Stanowi on adaptację francuskiego podręcznika poetyki klasycystycznej „Sztuka poetycka” Nicolasa Boileau. W przeciwieństwie do niego jednak nie uwzględnia takich gatunków, jak sonet, madrygał, rondo czy też ballada, za to opisuje polską fraszkę oraz bajkę.

Leseprobe

Franciszek Ksawery Dmochowski

Sztuka rymotwórcza

Poema we czterech pieśniach

Warszawa 2020

[Motto]

Munus & officium, nil scribens ipse, docebo:

Unde pareneut opes, quid alit formetque Poetiam;

Quid doceat; quid non; que virtus, quo fetat error.

Horatius, De Arte poetica

Tak i ja, nic nie pisząc sam, uczyć w tej mierze

Powinności piszących będę: skąd się bierze

Argument, co poetę tworzy, co go żywi,

Co przystoi, a co nie, wytknę jak najżywiej,

Na jaki stopień sztuka rymotwórskii wsadza

I gdzie jej niewiadomość poetę wprowadza.

HORACY, List do Pizonów, przełożył Onufry Korytyński

TREŚĆ MATERYI

PIEŚŃ PIERWSZA

Powszechne prawidła poezyi

Zamiar dzieła

Dar natury trzeba mieć do poezyi. Różność darów natury

Rymowanie. Zdanie o wierszach bezrymowych

Chronienie się przysady

Natura jest skarbem poety

Jak daleko zmyślenie, czyli fikcyja, zachodzić może

Utrzymanie rzeczy. Chronienie się obcych ozdób

Porządek

Zbytnie wyszczególnienie szkodliwe. Starać się trzeba, aby chroniąc się jednych błędów, nie wpadać w drugie

Jednoton naganny. Rozmaitość najmilsza

Szlachetność stylu

Harmonija wiersza. Użycie stosownych do rzeczy wyrazów

Historyja poezyi ojczystej aż do naszych czasów

Tok rymotwórski

Jasność

Wzgląd na czystość i zgodę języka. Tworzenie wyrazów

Praca w poprawie i wykształceniu dzieła

Potrzeba krytyki. Charakter pochlebnego i rozsądnego krytyka

PIEŚŃ DRUGA

O sielankach

Jaki tok przystoi sielance. Znaczniejsi sielanek pisarze. Zaleta dobrze napisanej sielanki

O elegii, po naszemu: o trenach

Ton elegii. Głos serca powinien ożywiać żale poety

Zimny ton w elegii nieznośny. Pisarze elegii łacińskiej

Jak wiele zależy na mocnym wydaniu czucia. Wzmianka Owidyjusza, Junga, Kochanowskiego, Kniaźnina

O odach albo pieśniach

Wysokość ody. Zimne pisma niewarte jej nazwiska

Różność ody. Najsławniejsi jej pisarze

O epigrammatach

Co w sobie mieści epigramma. Wzmianka Marcyjalisa. Czego się chronić w żartach i fraszkach

Duch epigrammatyczny szkodliwy naukom. Co czyni piękność epigrammatu

O satyrach

Jaki jest duch satyr

Znaczniejsi łacińscy i narodowi satyr pisarze

Czego się wystrzegać w satyrach. Styl satyry. Zdanie o satyrach Piotrowskiego

O bajkach

Cel bajek. Autorowie bajek