Schlie-Wind und Holten Brügg Für Leser, die Plattdeutsch verstehen - oder es lernen wollen. Kleine, überschaubare Texte E-Book

Ingrid Rathje-Kohn

• Herausgeber: tredition
• Kategorie: Bildung
• Sprache: Deutsch

Seitenzahl: 108

Veröffentlichungsjahr: 2022

Beschreibung

Erlebnisse, Gedanken, Erinnerungen in Niederdeutscher Sprache aus dem nördlichen Schleswig-Holstein, in klassischen Reimen erzählt aus einem langen Leben. Übersichtlich angeordnet nach Themen wie: Kindheits-Erinnerungen, Heimat, Natur, Tiere, Jahreszeiten mit Weihnachten und Ostern, Nachdenkliches, Humorvolles, Märchenhaftes und aus alter Zeit.

Leseprobe

Dat bün ik

Kriegsgeburt

Dor weer een mal, lang is dat her,

dat rummst un donnert öbert Feld,

as ik noch in den Froschdiek weer,

ik dacht, ik will se sehn, de Welt.

-

Dat kracht und dröönt, wat is dor los,

ik kann´t vun hier nich seen,

de Froschdiek is min Moders Buuk,

mien Drängeln geef ehr Wehn.

-

Denn steek ik rut mien Näs und luur,

und möök de Oogen wedder to.

Ik hang mi an de Nabel-Schnur,

wull doch noch leber miene Roh.

-

Dat weer to laat, ik kunn nich trüch,

se holt mi an dat Licht!

Wenn man erst so wiet kamen is,

denn röppt de nächste Schicht.

-

Und ik keem rut, und dor weer Krieg,

uns Naabersfru mi denn vertellt:

"Dat segg ik di, du lü ttje Deern, -

kümmst in een bitterböse Welt!"

24.11.2001

1943 und nu

Soo luud weer doch de ganze Welt

Und ik weer noch ganz lütt und nie,

veer Pund und noch een beeten meehr,

mien Pappa weer do nich bi mi.

In März, do weer datt doch soo kold

door drööben in dat Russenland,

müüst trecken döörch den deepen Schnee,

Artillerie mit Peer-Gespann.

-

Und hier weert friedlich, oder nich,

datt weet ik nich genau,

weer inpackt waarm und fast und good,

to ööberleben? - mau.

Weer meist to lütt, und kreih blots beet,

watt schull doorut noch warrn,

ik hang mi an de Nabelschnuur,

wull nich in düsse Harm.

-

Doch ik WEER door und bleev ook noch,

Gesundheit ass een Oss.

Weer ganze Tied so lütt und fien,

heff Krank-sien jümmers trotzt.

Keem een Bazillus, Virus an,

ick lach se all glieks wegg,

güng´n all üm mi herüm to Bett -

ik keem doormit torecht.

-

So weer dat do, so is datt nu,

heff Zucker blots to veel,

doch ik kaam goot torecht doormit,

bün immer noch fidél.

Bün old nu, nich mehr so opp Zack

mit Krank-sien? - nix an´n Hoot,

door bin ik dankbaar, klopp op Holt,

geiht mi ganz lang noch goot.

30.8.2022

Vadder, kumm wedder

Vadder is in Rußland bleben,

wo he is, dat weet wi nich,

hett ok all de Johr nich schreben,

keem he doch nu bald torüch.

-

Doch ik weet dat, eenmal heff ik

sehn di in din goot Gesicht.

Müss mi ober seggen laten:

Blots een Droom, mehr weer dat nich!

-

Och min Vadder, kumm doch wedder

ik vermiß di doch so dull.

All min Sehnen, all min lengen

Dorvun is min Hart so vull.

-

Doch ik weet dat, du kümmst wedder,

eenmal steihst du vör de Döör,

dat wi kennt di denn ok beter

Moder sorgt schon jetzt dorför.

-

Dorum maakt wi uns keen Sorgen,

eenmal bist du wedder dor -

kümmst du hüüt nich, kümmst du morgen

oder villicht nächstet Johr !

-

Doch de Tied lött sik nich stoppen,

Jahr um Jahr geiht dor in gruus !

To Gewohnheit wart dat Töben, -

doch du keemst nie mehr na Hus.

2.12.2001

Püppie

Püppie weer ik hier to Huus,

Datt weer ik, so kenn ik dat,

und de Lüüd int ganze Döörp

seggt, datt jümmers Püppie lacht,

doch keem Oma op Besöök,

weer de Toon een annern een,

denn rööp se energisch luut,

INGRID, INGRID, laat di seehn.

-

Nu kaam rin und wasch dien Hänn,

Eeten steiht all opp de Disch,

und sieh liesen, hüpp nich rüm,

dien Benimm, datt höört sik nich.

Püppie sääh se nie to mi,

weer denn so ook nich ganz ik,

föör de Oma denn nah Hus,

weer ik wedder full Musik.

In de School de eerste Dagg

frööcht de Lehrer: "Wie heißt du",

Und ik segg: "Bün Püppie doch!"

Und de Lehrer seggt: "Hör zu,

Ingrid heisst du, merk es dir,

Hochdeutsch spricht man, und kein Platt".

Na, is good, denk ik denn maal,

kann ik ook und maark mi dat.

-

Wer kennt mi as Püppie noch,

leev so lang all annerswo,

doch kaam ik maal weer doorhen,

kümmt een anner op mi to.

"Watt kiekst du so niep mi an,

kennt wi uns? Kümmt mi so föör!

Ingrid büst du, Püppie doch,

kaam mit rin, glieks döörch de Döör!"

11.9.2022

HIER LEEV IK

Plattdütschland

In Plattdütschland, in Plattdütschland,

dor sünd wi an de Waterkant,

dor flegen Möwen op und daal,

dor pust de Wind de Straaten kahl,

weil jeder een nah See henlöpt,

to sehn, wie dor dat Water röppt.

De Waterkant, de Waterkant,

de kröppt so mennigmal an Land,

und ritt sick dor een Stück vun af,

denn mußt du rönn in Farkendraff,

dat di de blanke Hans ni kricht,

und du hest denn keen Land in Sicht.

Doch bist in Plattdütschland to Hus,

und di gefallt dat Storm-Gesuss,

denn willst du annerswo nich sien

und kümmst dor immer wedder hin.

Denn dorversteihst du Land und Lüüd,

ob ost ob west ob nord ob süd,

uns Moderspraak, dat willst du hörn,

nur de kann uns dat Hart beröhrn.

14.9.2018

Hier bi uns

Hier bi uns gifft dat ook Bargen,

nich so hooch und nich so spitz,

waahnst du ünner in de Alpen,

seggst du uns "Datt is een Witz!"

Doch ik segg di, Minsch uut Bayern,

wi kaamt door veel beeter hooch,

sünd wi fit, denn geiht in Loopen,

rünner geiht dat schneller noch.

-

Hüügel-Landschafft an de Oostsee.

frische Luft und wiede Sicht -

köönt ook dooran geern maal roopen,

doch een Echo gifft woohl nicht.

Doorföör hebbt wi twee maal Meer,

Robben plantschen, Mööwen schrien,

bi Floot und Ebbe und opp´t Watt,

Mang Nord- und Ostsee magg ik sien.

-

Nord- und Oostsee, Hütten-Barge,

Stadt und Döörp, und Wiesch und Wald,

meernmang streckt sick lang die Schlie,

vunn Doom de Glocken wied hen schallt.

Mang de Hüügel und de Wischen

schlängelt sikk de Au mit Fisch,

kannst gemöötlich doorin angeln,

kümmt denn Middaags opp den Disch.

2.8.2022

Oosten Wind

De Oostenwind speelt mit de Wellen,

he jaagt se wiet hen öbern Strand,

dat bruust, as will he uns vertellen:

passt op, ik kaam glieks hoch an Land.

Treckt ju de Mütz bit naa de Oogen,

dat Water löppt al grad dor rut,

und stickt de Näs rin in den Kragen,

und holt eenmal de lüttje Snut.

Nu puust de Wind di üm de Backen,

twee Paar hest du, nu markst du dat,

dat eene Paar brukst du biet snacken,

dat anner Paar, door sittst du op.

18.2.2021

An de Waterkant

Wind und Wellen und veel Waater

so gefallt uns datt to Huus,

pietscht dat recht üm unse Ecken,

klingt een Leed int Stoormgebruus.

Haut maal af datt ganze Waater,

löppt datt jümmers wedder wegg,

tööf den blots so een paar Stünn´n,

an den Strand datt wedder treckt.

-

Jaagd de Blanke Hans ut Westen,

schuumt un pietscht dat an den Dieck,

so is Oostsee maal ganz anners,

door gifft dat ook keen Verglieck.

Waater blifft, wo de ook henhöört,

Wellen trecken sacht an Land,

Sommerwind ganz liesen fiechelt

ööber unsen Ostsee-Strand.

-

Aaber Oostsee kann ook anners,

wenn de Wind ut Westen weiht,

Waater schwappt denn bit nah Russland,

door datt nich so eenfach steiht,

dat dreiht üm und löppt torüch,

ganze Wegg bit ööbern Rand,

füllt bi uns dat Haafenbecken

krüppt denn ook noch ööbert Land.

-

Wind de dreiht und weiht ut Oost,

jungedi, denn gifft datt wat,

dröppt dat Waater denn de Schlie,

denn schluckt dee sik richtigg satt.

Eng warrt datt bi uns Missunn,

so warrt Schlie ook door maal "breit",

will man denn noch mit de Fäähr,

door blots noch veel Waater steiht.

-

Oosten mild und Westen krall,

und meern bin dat Hügelland,

düsse Wessel is mien Fall

an uns schööne Waater kant.

Wald und Wischen, lüttje Dörpen,

Waater ook in Au und See,

frisch mie´t üm de Nees hier weiht,

maal vun Luv und maal vun Lee.

12.9.2022

Gröötens an Ecken föör

Ik maak mien Fenster eenmaal op

und roop so luut, as ik maal kann:

"Ik schall di gröten, Eckernföör,

wer mi versteiht, de hängt sik an.

Wer hier maal weer, und hett hier wahnt,

de hett sien Lengen mit sik nahm,

och, weer ik maal in Eckernföör,

so geern wull ik maal wedderkaam.

-

Door kümmt vun achtern und vun vörn: -

"Wer röppt hier Platt so dörch de Stadt,

hier gifft dat soo veel Spraack-Solaat,

wokeen schnackt hier denn hüüt noch Platt."

Und üm de Eck, dor kümmt een Mann,

an anner Eck, dor steiht een Froo,

mit ool Gesicht und Smustergrien,

"Bi Platt, dor höört wi geern maal to."

Ahoi, und Moin, wo geiht ju dat,

mi feelt de oole Holten Brüch,

wull doch geern wedder Plattdütsch hörn,

und eenmaal kaam ik maal torüch.

Denn stell ik mi ann Petersbargg,

vun door seh ik de heele Stadt,

und steiht hier noch een oole Fru,

denn schnack ik ook maal wedder Platt.

21.4.2022

In de Stadt

Vun Döörpen keem ik in de Stadt,

so groot, so luud, mit Straatenbaahn,

opp jeede Straat so veele Lüüd

und so veel Hüüs, wo all de waahnt.

To huus door kenner ik se all,

und wo se alle ook höört hen,

und alle seggn door moin to mi,

wiel wi eenanner alle kennt.

-

To Huus harr Minna eehren Laden,

door hebbt wi köfft, wat wi so bruukt,

een Laden föör dat ganze Döörp,

vun allens mit een Soort bestückt.

Doch in de Stadt, in jeede Straat,

door geef´t Geschäfte dicht an dicht.

Vun Bäcker, Koopmann und Frisöör,

und veel ook noch, datt kenn ik nich.

-

Und nix mit opp de Straat to speeln,

bruukst gröönet Licht to´n rööbergaan,

fööhrt Autos, Autos dicht an dicht,

föör roodet Licht: door musst du staahn!

Keen Völkerball und "Back em af",

bit eener röppt "een Auto kümmt",

denn güng man eben maal to Siet,

glieks wedder man dat Speel opnimmt.

-

Datt is opp Döörpen hüüt föörbi,

Touristik maakt sikk bannig breet.

Nich ganz so veel as in de Stadt,

doch uns oold Döörp wi nich mehr seeht.

Wo wi hebbt speelt, is al´ns verbuuht

mit Sommerhüüser, Campingplatz,

und Buurn sünd door nu ook nich mehr,

föör sösstich Jahr harrn wi een Schatz.

17.7.2022

Laat di Tied

Laat di Tied is ook een Walzer,

dreih di sutsche, een, twee, dree,

wo de Ostseewellen trecken,

büst du wied nich von de See.

Puust de Wind di üm de Ohren,

hol se di blots bannig stief,

flücht de Mütz di ok int Water,

danz een Walzer mit din Wief.

28.2.2020

Nochmaal Missunde

Dat güng mal barfoot dörch de Wischen,

ton baaden rünner nah de Schlie,

nu staaht dor all de Sommerhüser,

kuum is noch Platz ton speelen fri.

De Dörpskrog is nu en Hotel,

de Fäär föhrt hüt mit Motorkraft,

nich mehr umsünst dörf man dor röber,

wenn man dat Mittotrecken schafft.

So lang, so lang is dat nu her,

uns Kinnertied bi Schlie und Wald,

Missunn, wat hest du di verännert,

so anners is nu dien Gestalt.

Ik heff di nülich mal besöcht

to kieken, ob ik di noch finn.

De oolen Frünn sind lang schon wegg,

doch Kinnertied is door noch bin,

dörch föffdich Jahr wi luhrt torüch

ik heff mien Söster neben mi

dat oole Dörp steiht noch mal op

uns Kinnertied, hier an de Schlie.

-

So lang schon her

Wat löppt de tied

doch in Gedanken

gaar nicht wiet

as bleev för uns

de tied maal staan

und wi nochmaal as

Kinner gaan.

5.10.2019

Schlie-Wind

So fremd is mi de groode Stadt,

verstaah ik ok, wat man hier seggt,

hier rauscht doch nich de Dannenwald,

keen saalten Luft wart mi hier bröcht.

Hier rauscht de Autos blang vörbi,

und keen een seggt hier MOIN to mi,

och, weer ik blots vun hier wiet wech,

weer ik maal wedder an de Schlie.

-

Ik nimm den Bus und fohr wied rut,

een Stünn duurt dat, dat is wohl wiss,

denn stieg ik ut in Jägerspris,

een Park mit Wald door buten is.

Door sett ik mi an´n Waldrand hen

und maak de Oogen eenfach dicht:

ik höör dat Rauschen vun mien Wald,

heff witte Segel in mien Sicht.

-

Dat is all lang, all lang förbi,

bin lang all wedder hier to Hus,

kiek ok förbi maal nah de Schlie,

in all dat nie Tourist-Gebruus.

Denn kiek ik eenfach dröber hin

und seh mien Dörp to Kinnertied,

denn all de Hüüs, de staat jo noch,

und miene Reis geiht wedder wiet.

13.6.2022

Vun Fröher

Schutz-Engel

Jungedi, wat weer dat glatt,

speegel-glatt de ganze Straat,

veer Jaahr heff ik do graad leevt,

an de Fööt de nieche Schoh.

Doorvun weet ik, wann datt weer,

kreegg to Wiehnachten vun Paaten,

düsse defftigg goode Steebel,

miene Fööt so waarm to laaten.

-

Aaber wull ju anners wat

hüüt eenmaal vun düsse Tied

vun mien Schutz-Engel vertelln,

und nu is dat woohl so wiet:

-

Ik seet door, meern op de Straat,

op mien Schläär - glietsch mit de Steebel,

weern mit Naagelköpp bestückt,