Wojna w Afganistanie E-Book

Mylène Théliol

• Herausgeber: 50Minutes.com (PL)
• Kategorie: Geisteswissenschaft
• Sprache: Polnisch
• Veröffentlichungsjahr: 2023

Seitenzahl: 36

Beschreibung

Wojna w Afganistanie toczyła się w szczytowym okresie zimnej wojny, kiedy to Armia Czerwona, która przyszła wspierać komunistyczny rząd Afganistanu, oraz mudżahedini, wspomagani przez Stany Zjednoczone, Pakistan i Arabię Saudyjską, starli się na swoim terytorium. Przez dziesięć lat kraj płonął. ZSRR nie chciał umiędzynarodowienia konfliktu, ale gra sojuszy nieuchronnie go do tego doprowadziła, jeszcze bardziej osłabiając Związek Radziecki o glinianych nogach i wciągając Afganistan w morderczą wojnę domową, z której wyłonili się talibowie i dzisiejsze islamskie sieci terrorystyczne. Gorbaczow spotkał się z rosnącą krytyką i ostatecznie ogłosił wycofanie wojsk 8 lutego 1988 roku. W niespełna godzinę odkryj tajemnice tej wojny, jej przyczyny, przebieg i skutki.

Leseprobe

WOJNA W AFGANISTANIE

WSTĘP

Od 1947 roku Stany Zjednoczone i ZSRR rywalizowały na płaszczyźnie politycznej, strategicznej, gospodarczej i wojskowej. Te dwa wielkie mocarstwa, ze swoimi antagonistycznymi ideologiami, były zdeterminowane, by zdobyć przewagę i próbowały sprowadzić różne kraje świata do swoich obozów. W latach 70. strefa wpływów ZSRR powiększyła się wraz z ustanowieniem rządów komunistycznych w niektórych krajach Afryki i Ameryki Łacińskiej. Natomiast niektóre kraje Bliskiego Wschodu, takie jak Pakistan i Iran, chcąc uniknąć włączenia do któregoś z bloków, obrały drogę radykalizmu islamskiego, którego wpływy spotęgowały niepokoje powstańcze w Afganistanie.

24 grudnia 1979 r. armia radziecka otrzymała rozkaz inwazji na ten kraj w celu zakończenia wojny domowej między rządem komunistycznym a miejscową ludnością, która chciała położyć kres sowietyzacji kraju. O ile radziecka obecność wojskowa na afgańskiej ziemi była odpowiedzią na konieczność udzielenia pomocy lokalnemu rządowi, tak aby mógł on odzyskać kontrolę nad krajem, o tyle nie należy zapominać o regionalnych i międzynarodowych kwestiach geopolitycznych, które również były czynnikiem wyzwalającym interwencję. Jednak prowadzone tam operacje nie uwzględniały etnicznych i kulturowych realiów kraju. Te parametry były kluczowe, a ich nieznajomość przyspieszyła klęskę Armii Czerwonej, która nie wiedziała, jak zlikwidować afgański opór. Jeśli ZSRR nie będzie chciał umiędzynarodowić konfliktu, gra sojuszy nieuchronnie go do tego doprowadzi, jeszcze bardziej osłabiając Związek Radziecki o stopach z gliny i wciągając Afganistan w morderczą wojnę domową, z której wyłonią się talibowie i obecne islamskie sieci terrorystyczne.

DANE KLUCZOWE

•Kiedy: Od 24 grudnia 1979 r. do 15 lutego 1989 r.

•Gdzie: W Afganistanie.

•Wojownicy: ZSRR i komunistyczny rząd afgański przeciwko afgańskiemu islamskiemu i tradycjonalistycznemu oporowi wspieranemu przez USA, Pakistan i Arabię Saudyjską.

•Główni aktorzy:

°Ahmad Shah Massoud (1952-2001), dowódca komandosów z Panshir, włączony do Jamiat-i Islami.

°Borys Gromow (ur. 1943), starszy oficer, a później głównodowodzący radzieckiej 40 Armii w Afganistanie.

°Wynik? Pokonanie ZSRR. W Afganistanie trwa wojna domowa.

•Ofiary:

°W obozie sowieckim: 14 453 zabitych i 53 754 rannych.

°Po stronie afgańskiej: około 1 242 000 zabitych, z czego 80% to cywile.

KONTEKST POLITYCZNY I SPOŁECZNY

AFGANISTAN W UŚCISKU POWSZECHNEGO POWSTANIA

Głównym celem radzieckiej interwencji w Afganistanie było wsparcie afgańskiego reżimu komunistycznego w obliczu rewolt ludowych, które trwały od czasu wprowadzenia kolektywizacji ziemi w lipcu 1978 roku, reformy inspirowanej przez sam ZSRR.

Od czasu zamordowania 27 kwietnia tego samego roku pierwszego prezydenta Republiki Afganistanu, księcia Mohammada Daoud Khana (1909-1978), oraz całej jego rodziny, kraj znalazł się w rękach Nour Mohammada Tarakiego (1913-1979), przywódcy tendencji Khalq Komunistycznej Partii Afganistanu.

PODZIELONA PARTIA

Afgańska Partia Komunistyczna powstała w 1965 roku jako Afgańska Ludowa Partia Demokratyczna (APDP) z Nour Mohammad Taraki jako sekretarzem generalnym. Jednak w 1967 roku partia rozpadła się na dwie rywalizujące ze sobą frakcje znane z nazw swoich gazet: Khalq (“Lud”) i Parcham (“Flaga”). Pierwszej przewodził pisarz Taraki, a drugiej Babrak Karmal (1929-1996). Zwolennikami obu frakcji komunistycznych byli Pasztunowie, większościowa grupa etniczna w kraju. Przywódcy pochodzili z jednego z plemion tej grupy etnicznej – Ghilzai.

Komunistyczna Partia Afganistanu miała niewielkie wpływy na chłopów, a większość swoich członków rekrutowała spośród intelektualistów, przedstawicieli zawodów, burżuazji i studentów.

Rząd był zdecydowanie marksistowski i proradziecki: jego gospodarka została włączona do utworzonej przez Stalina (1878-1953) Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (CMEA lub COMECON), a podpisany z ZSRR 5 grudnia 1978 r. traktat o przyjaźni i współpracy przewidywał m.in. odwołanie się w razie potrzeby do radzieckiej pomocy wojskowej. Ponadto obowiązująca polityka podważyła tradycyjne struktury społeczeństwa afgańskiego oparte na rozdrobnieniu etnicznym i islamie: reformy rolne, takie jak zniesienie długów hipotecznych chłopów wobec wielkich właścicieli ziemskich, nie spotkały się ze zrozumieniem, a polityka przymusowej alfabetyzacji wzbudziła na wsi wielką wrogość wobec miast.

W październiku 1978 roku przyjęcie czerwonej flagi, na której wykluczone były wszelkie odniesienia do islamu, kulturowego cementu kraju, skończyło się pozbawieniem reżimu popularnego poparcia i wzmocniło niezadowolenie. Następnie kraj pogrążył się w wojnie domowej. Przywódcy religijni ogłosili dżihad przeciwko rządowi centralnemu, któremu coraz trudniej było utrzymać porządek w wielu regionach. W marcu 1979 roku zbuntowało się miasto Herat (zachodni Afganistan). Następnie zostało zbombardowane przez afgańskie lotnictwo, powodując wiele ofiar.

Nie mogąc przywrócić sytuacji, rząd odwołał się do ZSRR, który dostarczył broń i doradców wojskowych, aby wzmocnić swoją pozycję w kraju, a także naciskał na przywódcę afgańskiego, aby ten moderował reformy prowadzone przez premiera i ministra obrony Hafizullaha Amina (1929-1979). Taraki i przywódcy radzieccy zgodzili się na wyeliminowanie Amina. Amin udaremnił jednak spisek, kazał zamordować Tarakiego i został uznany przez ZSRR za głowę państwa afgańskiego.