Is dan niemand hier de baas? Zonder baas is het leven een stuk aangenamer! E-Book

Gert Nijland

• Herausgeber: tredition
• Kategorie: Fachliteratur
• Sprache: Niederländisch

Seitenzahl: 87

Veröffentlichungsjahr: 2021

Beschreibung

Dit boek beschrijft een bijzonder project, uitgevoerd door twee bijzondere mensen. Het laat de ontwikkeling zien van een idee dat in de huidige en toekomstige tijdsgeest past. Hoe moet een baas die geen baas wil zijn leiding geven? Bestaat er werkelijk zoiets als een organisatie die zichzelf zelfsturend kan ontwikkelen? Geen traditioneel organigram met verticale en horizontale lijnen, maar een model dat gebaseerd is op de vier kwadranten van Ken Wilber. In plaats van de vier kwadranten te beschrijven, is de essentie van dit model samen in een lemniscaat samengevat, dat de dynamiek van de kwadranten beduidend beter weergeeft dan de alom vertegenwoordigde tabel. Hans Ruijs en Gert Nijland onderscheiden zich bij deze interpretatie van Wilbers model, door de focus op de relationele oriëntatie te richten, die als een rode draad door dit boek loopt.

Leseprobe

Een boek voor hen die niet gehoord worden en voor hen die gehoord willen worden. Een gids voor organisaties die zichzelf opnieuw willen uitvinden.

Hans Ruijs & Gert Nijland

Is dan niemand hier de baas?

Hoe een organisatie zichzelf opnieuw uitvindt

Met een voorwoord van dr. Willem Lammers

2021, Hans Ruijs & Gert Nijland

Vertaling en lectoraat:

Ellen van Rietbergen

Uitgever:

Knowledge & Nursing GmbH

Produktie en Uitgeverij:

Tredition GmbH

Halenreie 40-44

22359, Hamburg

Niets uit deze opgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

INHOUD

VOORWOORD VAN DR. WILLEM LAMMERS

INLEIDING

1. HOE HET ALLEMAAL BEGON

Ingrid wist het al

Ontstaan Knowledge & Nursing

Knowledge & Nursing in Zwitserland

2. IK WIL GEEN BAAS ZIJN.

Het begin van de samenwerking

Organisatievluchtelingen

K&N als organisch systeem

"Maar jij bent toch de baas"

De eerste werkthema`s

Drie motivaties om bij K&N te werken

3. WAT K&N DOET

Een typische K&N dag

Systeemstabiliteit

Systeemconnectiviteit

Nut voor de cliënten

Nut voor de toewijzers

De gulden snede

Nut voor de maatschappij

4. EEN CULTUREEL PERSPECTIEF OP K&N

Spiral Dynamics

Kenmerken van een gezonde organisatiecultuur

K&N en haar waarden

5. HET BELANG OM JE TE LATEN LEIDEN DOOR DE OORSPRONGS-IMPULS

De eigendynamiek en de oorsprongsimpuls van een organisatie

Iedereen is impulsgever en impulsdrager

Intellectueel eigendom als gedeeld cultureel erfgoed

6. GROEI ALS LOGISCH GEVOLG

Drie scenario's

Steiners visie op toekomstige organisaties

De organisatiestructuur van K&N

Mandaatgroepen

Regiogroepen

Besluitvorming op basis van consent

Organisatieprincipes van K&N

Waar K&N heen gaat: een paradox voor de toekomst

Boeken die ons inspireren

Over de auteurs

VOORWOORD VAN DR. WILLEM LAMMERS

Dit boek beschrijft een bijzonder project, uitgevoerd door twee bijzondere mensen. Het laat de ontwikkeling zien van een idee dat in de huidige en toekomstige tijdsgeest past. Het beschrijft ook de toepassing van dit idee in het kader van de streng gereguleerde gezondheidszorg in Zwitserland. Hoe moet een baas die geen baas wil zijn leiding geven?

Sinds het baanbrekend oordeel van het Federale Hooggerechtshof van Zwitserland in 2005, heeft K&N, onder de inspirerende leiding van Gert Nijland, een bliksemstart gemaakt. In dit oordeel werd bepaald dat psychische aandoeningen gelijk behandeld dienen te worden aan lichamelijke aandoeningen. Hierdoor is de ambulante verpleegkundige psychiatrische zorg in Zwitserland een basisvoor-ziening die door ziektekostenverzekeraars vergoed moet worden. Hoe de ontwikkeling van K&N vorm kreeg is opvallend: zij is geheel zonder hiërarchische structuren. Alle betrokkenen worden aangemoedigd hun vakkennis en -kunde in te zetten voor een gemeenschappelijke opgave.

Het zou gemakkelijk zijn geweest om K&N als een klassieke organisatie in te richten: een baas die de hele organisatie overziet, werknemers die taken toegewezen krijgen in een omgeving van een duidelijk afgebakende markt. Gert Nijland nam echter een rigoreus ander standpunt in bij de vormgeving van K&N als organisatie: een visie die ver afstaat van klassiek ingerichte organisaties. Hij wendde zich tot Hans Ruijs, die met zijn brede internationale ervaring nooit om een creatieve oplossing verlegen zit.

De twee ontwierpen geen traditioneel organigram met verticale en horizontale lijnen, maar een model dat gebaseerd is op de vier kwadranten van Ken Wilber. In plaats van de vier kwadranten te beschrijven, vatten zij de essentie van dit model samen in een lemniscaat, dat de dynamiek van de kwadranten beduidend beter weergeeft dan de alom vertegenwoordigde tabel. Hans Ruijs en Gert Nijland onderscheiden zich bij deze interpretatie van Wilbers model, door de focus op de relationele oriëntatie te richten, die als een rode draad door dit boek loopt.

De focus op de relatie komt in alle aspecten van het model naar voren: K&N als organisatie heeft een taak die wordt vervuld door personen met hun individuele vaardigheden en preferenties. De basis van deze rollen-gebaseerde organisatie, stemt overeen met deze persoonlijke kenmerken. Het individu wordt niet gereduceerd tot een simpel rechthoek in het organigram. Relaties zijn ongelooflijk veel meer dan horizontale en verticale lijnen in een grafiek.

De thema’s en mogelijke werkproblemen zijn in deze organisatie dezelfde als in iedere andere organisatie. De manier waarop de mensen van K&N ermee omgaan, is echter beduidend anders. Empowerment is een centraal begrip, dat niet alleen als verklaring in het jaarverslag dient, maar een handvat biedt voor in het dagelijks werk. Dit organisatiemodel functioneert, wanneer iedereen dat doet wat bij hem of haar past, van de oprichter en professionals tot de klanten. En dit op een unieke wijze.

De uitdaging bij de ontwikkeling van dit project bestaat eruit dagelijks een beroep te doen op de inzet en bekwaamheid van de professionals en deze te activeren op een manier die verder gaat dan het enthousiasme tijdens een workshop. Alleen op die manier kan een organisatie een „gemeenschap“ worden.

Een belangrijk aspect voor de ontwikkeling van een dergelijke organisatie is het vormgeven van de grenzen aan de klassiek georganiseerde buitenwereld, waar termen als gemeenschap en horizontale organisatie onbekende woorden zijn. Het eigen jargon van K&N moet aan de grens met deze buitenwereld worden vertaald in een taal die de vertegenwoordigers van deze buitenwereld met de aan hen toebedeelde administratieve of medische rollen, spreken.

Deze rollen verwijzen enerzijds naar de individuele cliënten van K&N en anderzijds naar de omgeving van K&N als dienstverlener voor zorgverzekeraars, ziekenhuizen en toewijzers. De grenzen moeten elke dag opnieuw getrokken worden. Wat behoort tot de taak van K&N en wat niet? Wat kan K&N voor de klant doen en wat niet? Wie betaalt wat en waarvoor? Niemand kan van K&N verwachten dat zij het waardesysteem van individuen en organisaties overneemt of vice versa. Dit uitgangspunt vereist bij de leden van K&N een duidelijk bewustzijn van de genoemde grenskwesties, als ook een gemeenschappelijke strategie om deze grenzen systematisch te verduidelijken.

Achter de concepten van Emotionele Persoonlijkheid (EP) en Schijnbaar Normale Persoonlijkheid (ANP) die in dit boek worden gepresenteerd, gaat een permanente spanning schuil tussen wie wij als mensen zijn en wie wij zouden moeten zijn. Mensen zijn meer dan biologische machines met een computer tussen hun oren, ook al wil het huidige paradigma van de wetenschap hen daartoe reduceren. Mensen zijn Essentie, wezens met een doel en met een persoonlijke bijdrage aan deze wereld. Deze Essentie levert een bijdrage in de maatschappij die we samen creëren, en die ik graag de Matrix noem, naar de film van de Wachowski's uit 1998.

Het is aan ons allen om vorm te geven aan ons diepste wezen in deze Matrix. We zijn pas echt menselijk als we dit doen in relaties met anderen in ons leven.

In dit boek laten Hans Ruijs en Gert Nijland zien hoe deze opgave in een organisatie geleefd kan worden. Hun baanbrekende werk draagt bij tot een herbezinning op organisaties in de 21e eeuw: een herbezinning die we dringend nodig hebben voor de grote opgaven in onze wereld.

Willem Lammers, TSTA, is psycholoog, psychotherapeut en coach voor individuen en organisaties. Jarenlang gaf hij leiding aan het Instituut voor Toegepaste Sociale Wetenschappen in Bad Ragaz, een toonaangevend opleidingsinstituut voor coaching en organisatie-ontwikkeling in Zwitserland. Dr. Lammers is de founder van Logosynthese en is actief in talrijke landen.

www.lammers.ch

INLEIDING

In onzekere en turbulente tijden willen veel organisaties grip krijgen op kwesties als leiderschap en samenwerking. Vertrouwde en klassieke leiderschaps- en organisatiekenmerken voldoen niet meer aan de veranderende behoeften en eisen van de samenleving. De jongere generatie wil zich steeds minder voegen in een leiderschapssysteem of gebonden zijn aan status en materialistische zekerheden. In plaats daarvan zoekt zij naar manieren om een zinvolle bijdrage te leveren aan de vooruitgang van de samenleving. Zo vinden steeds meer organisaties, groot en klein, nieuwe wegen en mogelijkheden om zich structureel en cultureel in te richten. Nu het VUCA-tijdperk (Volatility, Uncertainty, Complexity, Ambiguity) is aangebroken, vragen veel organisaties zich af hoe zij zich effectiever en efficiënter kunnen aanpassen aan deze nieuwe tijdgeest.

De samenwerking tussen ons beiden, Gert Nijland, pionier van Knowledge & Nursing (voortaan K&N), en Hans Ruijs, Tikla Consultancy Group, begon met een bijzondere vraag in 2015. Een inspirerende samenwerking volgde.

Hans Ruijs beschrijft vooral hoe de pioniersorganisatie K&N binnen zes jaar verdrievoudigde in ledental en omzet. Om dit te bereiken hebben de leden van K&N nieuwe, zelforganiserende werk- en ontwerpprincipes ontwikkeld. Daarbij volgden zij hun eigen, vrijgevochten weg op basis van een gemeenschappelijke taak die wij `impuls` of `missie` noemen.

Gert Nijland beschrijft het ontstaansverhaal van K&N, haar missie en hoe deze succesvol wordt geïmplementeerd bij haar cliënten.

Tegenwoordig is er veel nuttige literatuur en zijn er ontwikkelings-benaderingen beschreven over hoe deze transformatie naar het nieuwe organiseren en samenwerken, vorm kan krijgen. Onder andere de benaderingen van "Theory U", "Spiral Dynamics Integral", "Reinventing Organisations", "Holocracy" en "Sociocracy" hebben ons geïnspireerd het veranderingsproces bij K&N gestalte te geven. Hoe waardevol en nuttig deze benaderingen voor ons ook waren en nog steeds zijn, wij werden bij ons ontwikkelingswerk vooral geleid door vragen en problemen die uit het K&N-systeem zelf kwamen. De nadruk lag op leiderschapskwesties en mogelijke vormen van samenwerking.

Als waardering voor hun bijdrage aan de maatschappij, is dit boek in de eerste plaats opgedragen aan alle K&N-leden en hun cliënten, van wie sommigen uit de verticale arbeidswereld zijn weggedreven en hun plaats in de prestatiemaatschappij hebben verloren. Binnen hun eigen vier muren, worden cliënten met professionele toewijding door K&N ondersteund. De onder-steunende maatregelen leiden tot stabiliteit en vertrouwen in het leven, zodat nieuwe levensperspectieven een kans krijgen.

Dit boek is ook bestemd voor de talrijke stakeholders (gemeenten, sociale diensten en ziektekostenverzekeraars), maar ook voor verpleegkundigen, maatschappelijk werkers, artsen en therapeu-ten die herhaaldelijk hun vertrouwen in K&N uitspreken en zich soms afvragen hoe K&N georganiseerd is. Tenslotte hopen wij dat anderen zich door ons verhaal zullen laten inspireren en be-moedigd worden om zichzelf met vertrouwen en moed te reflecteren en zich opnieuw uit te vinden.

Wij vinden het belangrijk genderneutrale termen te gebruiken. Waar dit niet mogelijk was, hebben wij gekozen voor de vrouwe-lijke of mannelijke vorm. Wij willen alle genderidentiteiten engroepen aanspreken.

2021 Marthalen en Windisch

Gert Nijland en Hans Ruijs

1. HOE HET ALLEMAAL BEGON

Gert Nijland

INGRID WIST HET AL.