Jan Van Eyck E-Book

Céline Muller

• Herausgeber: 50Minutes.com (NL)
• Kategorie: Sachliteratur, Reportagen, Biografien
• Sprache: Niederländisch
• Veröffentlichungsjahr: 2023

Beschreibung

Jan Van Eyck heeft zich gevestigd als een emblematische figuur van de Vlaamse primitieve beweging. Als nauwgezet en perfectionist gebruikte hij de innovatieve techniek van het olieverfschilderen tot in de perfectie, waarbij hij flirtte met de gotiek en de renaissance en mensen centraal stelde in de compositie. Hij dankt zijn bekendheid aan het altaarstuk Het Lam Gods, maar ook aan het opvallende realisme van zijn portretten. De gezichten die hij schildert, gezien vanaf driekwart hoogte, met ogen die de toeschouwer aanstaren, halen de codes van die tijd onderuit. Duik in 50 minuten in het leven van deze voorloper van de ars nova, ontdek zijn biografie, maar ook zijn vernieuwende techniek en zijn hybride stijl die hem tot een meester van het portret maken.

Leseprobe

JAN VAN EYCK

•Geboren? Geboren tussen 1390 en 1400 in Maaseik (België).

•Overleden? Overleden op 9 juli 1441 in Brugge (België).

•Achtergrond ?eJan Van Eyck wordt vaak beschouwd als een van de eerste Vlaamse primitieven, een term waarmee schilders worden aangeduid die in de zuidelijke Nederlanden (tegenwoordig België, Luxemburg en Noord-Frankrijk) actief waren in de 19E EEUW, een periode van grote culturele ontwikkeling.

•Grote werken ?

°Het Lam Gods (1420-1432)

°De man met de rode tulband (1433)

°Het echtpaar Arnolfini (1434)

°Kanselier Rolin in gebed voor de Maagd, bekend als De Maagd met kanselier Rolin of Maagd van Autun (ca. 1435)

Jan Van Eyck is een emblematische figuur van de Vlaamse schilderkunst van de XVe eeuw. Hij is vooral bekend als de schilder van het altaarstuk Het Lam Gods of, ten onrechte, als de uitvinder van de olieverfschilderij, zoals Giorgio Vasari (1511-1574) beweert. In werkelijkheid belichaamt het werk van Jan Van Eyck de culturele veranderingen die plaatsvonden tussen de late Middeleeuwen en de vroege Renaissance. Parallel aan de Italiaanse renaissance in Florence ontstond rond 1420 in Vlaanderen en de Nederlanden een nieuwe kunst (toepasselijk ars nova genoemd). De economische context daar was bloeiend en dus gunstig voor artistieke creatie.

Bovendien zorgden nieuwe technische ontdekkingen voor een revolutie in de kunst. De opeenstapeling van verschillende lagen glazuur op een lichte achtergrond en het gebruik van olieverf zorgden ervoor dat het licht op een geheel nieuwe manier werd gereflecteerd in de schilderijen van de Vlaamse primitieven. Deze techniek, geperfectioneerd door Van Eyck, wekte verbazing in heel Europa, zelfs bij Italiaanse kunstenaars die toen als meesters in de schilderkunst werden beschouwd. Veel buitenlandse schilders beoefenden deze nieuwe manier van schilderen en exporteerden het naar hun thuisland. De invloed van de ars nova op het hele Europese continent was daarmee verzekerd.

Dankzij deze picturale vernieuwingen componeerde Jan Van Eyck werken die de werkelijkheid zo dicht benaderden. Alles in de weergave van reliëf, volume en licht is op dit doel gericht. De kunstenaar wilde zijn figuren de illusie van leven geven. Evenzo vindt een nieuw onderwerp van studie in zijn schilderijen: de mens. Hoewel zijn werk voornamelijk bestaat uit voorstellingen van de Maagd Maria, wordt Jan Van Eyck beschouwd als een meester in de portretkunst. De gezichten die hij schildert, gezien vanaf driekwart hoogte en met ogen die de kijker aanstaren, dagen de codes van die tijd uit.

CONTEXT

DE EEUW VAN HET HUMANISME

De XVe eeuw was een scharnierperiode tussen de Middeleeuwen en de Renaissance. De Renaissance was een grote vernieuwingsbeweging in de kunsten die zijn oorsprong vond in Italië. Beetje bij beetje maakte de mens zich los van een alomtegenwoordig religieus kader om zich voor zichzelf te interesseren. Deze denkbeweging, “humanisme” genoemd, plaatste hem in het middelpunt van de belangstelling op alle culturele gebieden: literatuur, schilderkunst, architectuur, enz. De humanistische beweging wordt toegeschreven aan de geleerde Petrarca (1303-1374). Petrarca, die vergeten auteurs als Cicero (106-43 v.C.) bestudeerde, kreeg navolging van vele intellectuelen, die de middeleeuwse modellen achter zich lieten ten gunste van de leer van de Grieks-Romeinse oudheid, herontdekt via de oorspronkelijke teksten en niet meer via hun vertalingen. Dit leidde tot een echte intellectuele en artistieke vernieuwing. Vanuit zijn Italiaanse bakermat verspreidde deze trend zich vervolgens over heel Europa. Hoewel het humanisme in Florence en Vlaanderen op een andere manier werd voorgesteld, ging het in beide gevallen om belangstelling voor de natuur en het individu.

Het was ook een eeuw van vernieuwing en ontdekking van artistieke technieken. Om hun doeken realistischer te maken, begonnen schilders de wetten van het perspectief te gebruiken en om het licht een integraal onderdeel van de compositie te maken, perfectioneerden ze het schilderen met olieverf. Bovendien verschenen er steeds meer werken met wereldlijke onderwerpen naast religieuze thema's, om het nieuwe belang van de mens te weerspiegelen. Zelfs de natuur zelf verzette zich niet tegen hem. De kunsten wilden die domineren, zoals blijkt uit het toenemende aantal landschapsschilderijen, maar ook uit het feit dat de architectonische constructies steeds talrijker en gedurfder werden. Bovendien ging de mens zo ver dat hij de grenzen van de kennis verlegde door de zee op te gaan en de grenzen van de bekende wereld opnieuw te trekken: hij ontdekte Amerika in 1492.